Μάγια Πλισέτσκαγια (1925-2015): "Η θεόσταλτη μπαλαρίνα", που βίωσε τον πόνο και την ταπείνωση, αλλά "ξεπέρασε τα εμπόδια και τους κινδύνους χάρις στην "αταλάντευτη αποφασιστικότητά της"

Η Μάγια Πλισέτσκαγια, το αστέρι των ρωσικών Μπαλέτων Μπαλσόι, που επέζησε της σταλινικής καταπίεσης για να επαναπροσδιορίσει την τέχνη της και να αναδειχθεί στη σπουδαιότερη μπαλαρίνα της γενιάς της, πέθανε στη Γερμανία σε ηλικία 89 ετών.

Η Πλισέτσκαγια πέθανε στο Μόναχο από καρδιακή προσβολή, μετέδωσαν χθες το απόγευμα τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα τον διευθυντή του θεάτρου Μπαλσόι Βλαντίμιρ Ουρίν.
Ο θάνατός της ήταν "μία τεράστια απώλεια, όχι μόνο για τον πολιτισμό της Ρωσίας, αλλά και για όλο τον κόσμο του μπαλέτου", δήλωσε ο ίδιος στο πρακτορείο ειδήσεων RIA.
Από το 1991, η Πλισέτσκαγια ζούσε στο Μόναχο, όπου είχε εγκατασταθεί με τον σύζυγό της, τον ρώσο συνθέτη Ρόντιον Σεντρίν, έπειτα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Η καριέρα της κάλυψε έξι δεκαετίες και η ίδια απέκτησε διεθνή φήμη χάρις στη φλογερή, γεμάτη συναίσθημα ερμηνεία της, που ερχόταν σε αντίθεση με τις σεμνότερες ερμηνείες που η παράδοση επέβαλε στις μπαλαρίνες.
Υπό το σταλινικό καθεστώς, η οικογένειά της χαρακτηρίστηκε "εχθρός του λαού", ο πατέρας της, μηχανικός στο επάγγελμα, εκτελέστηκε από απόσπασμα το 1938, ενώ η μητέρα της ήταν αιχμάλωτη σε καταναγκαστικά έργα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Καζακστάν.
Η ίδια είχε την ατυχία να είναι Εβραία σε μία περίοδο--τέλη της δεκαετίας του 40 και αρχές του 50--οπότε ο σοβιετικός ηγέτης έβλεπε παντού γύρω του σιωνιστικές συνωμοσίες.
"Οι αναμνήσεις μου είναι γεμάτες με ατέλειωτο πόνο και ταπείνωση", έγραφε το 2001 στην αυτοβιογραφία της.
"Αυτό που την έκανε να ξεπερνάει όλα τα εμπόδια και τους κινδύνους ήταν η αταλάντευτη αποφασιστικότητά της και η άρνησή της να κάνει τα πράγματα με οποιονδήποτε άλλον τρόπο πλην του δικού της", έγραψε στους Los Angeles Times το 2001 ο κριτικός χορού Ρόμπερτ Γκότλιεμπ.
Γεννήθηκε το 1925 στη Μόσχα και πέρασε μέρος της παιδικής της ηλικίας σε μία αποικία εξόρυξης που διοικούσε ο πατέρας της, στο νησί Σπίτσμπεργκεν, στον νορβηγικό Αρκτικό Κύκλο.
Φαίνεται ότι το καλλιτεχνικό ταλέντο το κληρονόμησε από την πλευρά της μητέρας της: η Ρέιτσελ Μέσερερ-Πλισέτσκαγια ήταν ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου, ενώ μία θεία της κι ένας θείος της ήταν αμφότεροι χορευτές των Μπαλσόι.
Σπούδασε στη φημισμένη σχολή μπαλέτου της Μόσχας από την ηλικία των εννέα και για πρώτη φορά εμφανίστηκε με τα Μπαλσόι στα 11 χρόνια της, στα οποία εντάχθηκε αποκλειστικά από το 1943 και των οποίων έγινε πρίμα μπαλαρίνα το 1960.
Υπό τον φόβο ότι μπορεί να αποστατήσει στη Δύση, οι σοβιετικές αρχές είχαν απαγορεύσει στην Πλισέτσκαγια να ταξιδέψει στο εξωτερικό μέχρι το 1959, οπότε ο Νικίτα Χρουστσόφ ήρε την ταξιδιωτική απαγόρευση ως απάντηση στην αυξανόμενη δημοτικότητά της.
Ο Χρουστσόφ, ο οποίος είχε "αναμορφώσει" τους γονείς της, μαζί με χιλιάδες άλλα θύματα του Στάλιν, την χαρακτήρισε "όχι μόνο καλύτερη μπαλαρίνα στη Σοβιετική Ένωση, αλλά καλύτερη στον κόσμο".
Το 1959, συμμετείχε στη διάσημη περιοδεία των Μπαλσόι στις ΗΠΑ και στον Καναδά όπου ερμήνευσε την Οντέτ/Οντίλ στο αριστούργημα του Τσαϊκόφσκι "Η Λίμνη των Κύκνων"--έναν ρόλο ορόσημο, για τον οποίο αργότερα είπε ότι είχε προετοιμαστεί παρατηρώντας τις κινήσεις των κύκνων στο πάρκο.
Η Πλισέτσκαγια παρέμεινε στα Μπαλσόι μέχρι τη συνταξιοδότησή της το 1990, χορογραφώντας, διδάσκοντας και χορεύοντας.
Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν εξέφρασε "τα ειλικρινή, θερμά του συλλυπητήρια" για τον θάνατό της, ανακοίνωσε το Κρεμλίνο, ενώ ο Μπορίς Ακίμοφ, ένας χορευτής που διέπρεψε τις δεκαετίες του 60 και του 70 και είχε χορέψει μαζί της, δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Tass: "Ήταν μία θεόσταλτη μπαλαρίνα".