Το μπαλέτο ενώνει στα δύσκολα Ο ΜΠΟΡΙΣ ΑΪΦΜΑΝ ΜΕ ΤΑ ΜΠΑΛΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ ΕΡΧΕΤΑΙ ΓΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΜΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΗΝ «ΑΝΝΑ ΚΑΡΕΝΙΝΑ» ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Ο Μπόρις Αϊφμαν μάς πρωτοσυστήθηκε πριν από δύο χρόνια με την «Κόκκινη Ζιζέλ» του, που αποθεώθηκε από το κοινό του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Από την Πέμπτη έως και την Κυριακή, τα φημισμένα μπαλέτα του από την Αγία Πετρούπολη επανέρχονται με την «Αννα Καρένινα». Ο αποστάτης του ρωσικού ακαδημαϊσμού, από το 1977, επιλέγει πάντοτε για τις χορογραφίες του χαρακτήρες συντεθλιμμένους από τις κοινωνίες και τις εποχές τους. Αλλωστε, πιστεύει πως το μέλλον του σύγχρονου χορού βρίσκεται στη θεατρικότητα και στο ψυχολογικό-φιλοσοφικό περιεχόμενο των έργων, όπως μας λέει.

Εχετε δηλώσει πως η Αννα Καρένινα σας γοητεύει για τη διχασμένη της φύση. Ποιοι άλλοι λόγοι σας ώθησαν να καταπιαστείτε με την ηρωίδα του Τολστόι;

«Ο Τολστόι έχει μια μοναδική οξύνοια στην ανάλυση της ψυχολογικής φύσης της ηρωίδας και της δύναμης των παθών της. Στην Αννα Καρένινα θεωρώ πως δίνεται ένα από τα πρώτα δείγματα ψυχαναλυτικής γραφής, πολύ πριν από τον Φρόιντ. Πάντα ενδιαφερόμουν για τα μυστικά της ανθρώπινης φύσης και για τη δυνατότητα να εκφραστούν μέσω του χορού».

Η έγνοια σας για την ισχυρή δραματουργία μήπως σημαίνει πως βάζετε σε δεύτερη μοίρα την κίνηση;

«Ασφαλώς όχι! Η κίνηση του σώματος είναι το εργαλείο με το οποίο δημιουργώ τα νοήματα των έργων μου. Πώς θα μπορούσαν τα πινέλα και τα χρώματα να είναι λιγότερο σημαντικά για έναν ζωγράφο; Συγχρόνως, πάντοτε προσβλέπω στην ενοποίηση της χορογραφικής γλώσσας και ενός φιλοσοφικού-ψυχολογικού περιεχομένου. Πιστεύω πως η όποια δυνατότητα προόδου της σύγχρονης τέχνης του χορού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιστροφή της χορογραφίας στην αισθητική σφαίρα του θεάτρου με την ψυχολογική και συναισθηματική ένταση».

Είστε από τις σπάνιες περιπτώσεις χορογράφων που δεν πέρασαν πρώτα από τη θέση του χορευτή. Τελικά, τι κάνει κάποιον ταλαντούχο χορογράφο;

«Δεν υπάρχουν συνταγές. Ο καθένας ακολουθεί το δικό του δρόμο γι' αυτή την τόσο ακανθώδη δουλειά. Το βασικότερο όλων, πέραν του όποιου ταλέντου, είναι να έχεις μέσα σου αυτή τη θεϊκή σπίθα να προβάλλεις στους άλλους -χορευτές, ομάδα, θεατές- τη φωτιά της δημιουργικής ανησυχίας. Χωρίς αυτή τη βάση, δεν βοηθούν ούτε οι γνώσεις ούτε οι δεξιότητες. Εγώ υπήρξα τυχερός γιατί κατάλαβα από πολύ μικρός ότι γεννήθηκα για να χορογραφώ. Από πολύ νεαρή ηλικία ακολούθησα μονάχα αυτόν το δρόμο, αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στη σκληρή δουλειά».

Υπήρξατε το σύμβολο της χορευτικής πρωτοπορίας. Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε;

«Για χρόνια δίναμε σκληρό αγώνα μόνο για την επιβίωση. Δεν είχαμε ούτε σκηνή ούτε χώρο για πρόβες. Περιπλανιόμασταν από το ένα στάδιο στο άλλο. Οι δουλειές μου απαγορεύτηκαν από κομματικά στελέχη και χαρακτηρίστηκαν πορνογραφίες. Οταν πέρασαν τα προβλήματα της ιδεολογικής καταπίεσης, εμφανίστηκαν οικονομικές δυσχέρειες. Δεν σκέφτηκα στιγμή όμως να εγκαταλείψω. Η πίστη στους στόχους μου και η αγάπη των θεατών με βοήθησαν να επιβιώσω».

Πώς φαντάζεστε το μέλλον του ρωσικού μπαλέτου;

«Η κλασική τέχνη είναι η πηγή των πάντων. Ομως ένα κτήριο υπό ανέγερση δεν αποτελείται μόνο από τα θεμέλια. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η δουλειά του Πετιπά αποτέλεσε το αποκορύφωμα του ρωσικού μπαλέτου του 19ου αιώνα. Σήμερα, είναι απαραίτητο αυτή η κληρονομιά να διασωθεί. Είναι απαραίτητο να αγωνιστούμε για την ποιότητα των κλασικών παραστάσεων χορού, με στόχο το είδος "Ρωσικό Μπαλέτο" να μην υποτιμηθεί. Ο νέος αιώνας και η νέα εποχή απαιτούν νέες φόρμες της χορογραφικής τέχνης κοντά στους σύγχρονους ανθρώπους και τα ήθη τους. Και το πρόβλημά μας είναι να δημιουργήσουμε ένα νέο μπαλετικό ρεπερτόριο στη μοντέρνα Ρωσία βασισμένο στο ρωσικό μπαλετικό θέατρο. Προσωπικά, είμαι πεπεισμένος ότι το ρωσικό ψυχολογικό μπαλέτο καθίσταται η αυθεντική τέχνη του 21ου αιώνα».

Θεωρείτε πως ο χορός μπορεί να είναι και πολιτική πράξη; Ενδιαφέρεστε για την πολιτική;

«Εάν ένας καλλιτέχνης θέλει να εκφράσει ομαλά μέσω της γλώσσας του τις πολιτικές του απόψεις, ποιος θα μπορούσε να τον σταματήσει; Παρ' όλα αυτά, τονίζω πως πάντα ήμουν αντίθετος στην ωμή πολιτικοποίηση οποιασδήποτε τέχνης και ενάντιος στη μετατροπή του μπαλέτου σε πολιτική προκήρυξη. Διαβάζω καθημερινά εφημερίδες. Στη Ρωσία, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο, υπάρχει πλήθος προβλημάτων πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών. Η δουλειά μου όμως δεν είναι η πολιτική ανάλυση. Υπάρχουν οι πολιτικοί επιστήμονες γι' αυτό. Διαφορετικά θα πρόκειται για μια μάταιη συζήτηση στην κουζίνα».

Ορισμένοι θεωρούν την τέχνη, και ειδικότερα το μπαλέτο, μια περιττή πολυτέλεια σε καιρούς κρίσης. Τι θα τους απαντούσατε;

«Οι γούνες και τα διαμάντια είναι απρεπείς πολυτέλειες. Το μπαλέτο, σε καμία περίπτωση. Στα δύσκολα είναι μια τέχνη που ενώνει και μας δίνει πίστη και εσωτερική δύναμη. Ελπίζω με την "Αννα Καρένινα" να σας προσφέρουμε πνευματική υποστήριξη και να σας κάνουμε να πιστέψετε στη δύναμη της τέχνης».

*Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τιμές από 11,50 (φοιτ.) έως 72 ευρώ

πηγή: Ελευθεροτυπία