Sueddeutsche Zeitung: "Στα παρασκήνια"

Την ώρα που στο Κίεβο κάπνιζαν ακόμη τα οδοφράγματα, αναγνωρίζονταν οι νεκροί, γιατροπορεύονταν οι τραυματίες και οι διπλωμάτες της Ε.Ε. κατηγορούσαν για πρώτη φορά ευθέως τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς για την αιματοχυσία, από τη Μόσχα ο εκπρόσωπος του Βλαντίμιρ Πούτιν επαναλάμβανε το ιερό δόγμα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής: «Αρχή μας είναι να μην παρεμβαίνουμε στις εξελίξεις στο Κίεβο» είπε ο Ντιμίτρι Πεσκόφ, «το έχουμε πει ξανά και ξανά, και σ' αυτό εμμένει το Κρεμλίνο».

Ωστόσο, υπάρχουν μια σειρά από ενδείξεις ότι η Μόσχα δεν παρακολουθεί άπρακτη τα όσα συμβαίνουν στην αδελφή χώρα. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στο γνωστό δάνειο δισεκατομμυρίων και στη γενναιόδωρη έκπτωση στην τιμή του φυσικού αερίου, με τα οποία το Κρεμλίνο διέσωσε την τελευταία στιγμή την Ουκρανία από την πτώχευση, στο χείλος της οποίας την είχε οδηγήσει ορθώνοντας εμπορικά εμπόδια.

Η εσωτερική σύγκρουση στην Ουκρανία μεταξύ των επαρχιών ανατολικά του Δνείπερου, που νιώθουν κοντά στη Ρωσία και τις δυτικές περιοχές της χώρας, που προσβλέπουν στην Ευρώπη, έχει ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες.

Η Μόσχα δρα στο παρασκήνιο
Σε αντίθεση με την Ε.Ε., οι Ρώσοι δεν περιορίζονται σε συμβολικές χειρονομίες όταν επισκέπτονται το Κίεβο. Αντίθετα, ασκούν επιρροή στο παρασκήνιο μέσω των μέσων ενημέρωσης και με τη βοήθεια των μυστικών υπηρεσιών.
Σύμφωνα με τον ουκρανικό Τύπο, αρκετές φορές τις τελευταίες εβδομάδες έφτασε ο Βλαντισλάβ Σουρκόφ στην Ουκρανία. Ο Σουρκόφ είναι ένας από τους στενούς συνεργάτες του Πούτιν, που δουλεύει επιτυχώς στο παρασκήνιο. Επί χρόνια ελέγχει τις πολιτικές διεργασίες στη Μόσχα, έχοντας στήσει τη νεολαία του Κρεμλίνου Nashi και το κόμμα τής δήθεν αντιπολίτευσης Δίκαιη Ρωσία.

Σενάριο Γεωργίας;
Μόλις το σύστημα Σουρκόφ απέτυχε στις εκλογές τον χειμώνα 2011/2012, για λίγο εξαφανίστηκε από το προσκήνιο. Τον Σεπτέμβριο επέστρεψε στο Κρεμλίνο -ως σύμβουλος του προέδρου, υπεύθυνος για τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία, τις αποσχισμένες επαρχίες της Γεωργίας.

Παρατηρητές στην Ουκρανία και τη Ρωσία βλέπουν τις επισκέψεις του ως ένδειξη ότι το Κρεμλίνο μελετάει ένα σενάριο τύπου Γεωργίας για την Ουκρανία: Εάν η χώρα αποφασίσει να γυρίσει την πλάτη στη Ρωσία και να στραφεί τελικά στην Ευρώπη, τότε τουλάχιστον ορισμένες περιοχές θα παραμείνουν υπό ρωσικό έλεγχο, ώστε μια πραγματική ένταξη στην Ευρώπη να μπλοκαριστεί. Η πρόσφατη κλιμάκωση θα μπορούσε να βοηθήσει σ' αυτή την κατεύθυνση.

Σύμφωνα με το γεωργιανό πρότυπομ κλιμακώνεται η ήδη υφιστάμενη σύγκρουση στη χώρα, γράφει η εφημερίδα του Κιέβου Serkalo Nedeli. Αν αγριέψουν κι άλλο τα πράγματα, η Ρωσία θα μπορούσε να επέμβει μετά από αίτημα της φιλορωσικής πλευράς για να βοηθήσει, όπως συνέβη στον πόλεμο των πέντε ημερών στη Νότια Οσετία κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου το 2008.

Φιλορωσικές ομάδες στην Κριμαία
Η εσωτερική σύγκρουση στην Ουκρανία μεταξύ των επαρχιών ανατολικά του Δνείπερου, που νιώθουν κοντά στη Ρωσία και τις δυτικές περιοχές της χώρας, που προσβλέπουν στην Ευρώπη, έχει ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Ειδικά στη χερσόνησο της Κριμαίας, η οποία μόλις το 1954 αποδόθηκε από τον Νικίτα Χρουστσόφ στην ουκρανική Σοβιετική Δημοκρατία, ιδρύθηκαν το τελευταίο διάστημα πολλές φιλορωσικές οργανώσεις που τάσσονται υπέρ της απόσχισης από το Κίεβο εάν οι «φασίστες» τολμήσουν την ανατροπή.

Ως απόπειρα φασιστικής εκτροπής παρουσιάζουν τα ρωσικά τηλεοπτικά κανάλια Rossiya και NTV τις διαδηλώσεις στο Κίεβο. Σύμφωνα με έρευνα, το 22% των Ουκρανών βλέπουν ειδήσεις κυρίως από τη ρωσική τηλεόραση.

Συζήτηση για ομοσπονδιοποίηση της Ουκρανίας
Η συζήτηση για ομοσπονδιοποίηση της Ουκρανίας έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες. Ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της στην ίδια την Ουκρανία είναι ο Βίκτορ Μεντβεντσούκ, δικηγόρος και επιχειρηματίας - και προσωπικός φίλος του Βλαντίμιρ Πούτιν. Σύμφωνα με ένα άρθρο της Ukrainska Pravda, ο Μεντβεντσούκ δεν μοιράζεται με τον Ρώσο Πρόεδρο μόνο ένα κοινό παρελθόν στην KGB, αλλά το 2004 ο Πούτιν έγινε και ο νονός της κόρης του.

Το θέμα της ομοσπονδιοποίησης της Ουκρανίας συζητιέται και από κύκλους κοντά στο Κρεμλίνο, σύμφωνα με τη Μοσχοβίτισσα πολιτική επιστήμονα Λίλια Σεβτσόβα. Σε περιοδικά όπως το Russia in Global Affairs, μάλιστα, προτείνεται ως η καλύτερη εναλλακτική λύση, για να αποφευχθεί μια εξέλιξη όπως στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Πίσω από αυτές τις λέξεις κρύβονται περισσότερα: «Αν ο Γιανουκόβιτς χάσει τον έλεγχο, το Κίεβο θα μπορούσε να επιτρέψει στις δυτικές περιοχές της χώρας να φύγουν ή οι προσανατολισμένες στη Ρωσία ανατολικά του Δνείπερου θα μπορούσαν να κηρύξουν την ανεξαρτησία τους και να ενταχθούν στην τελωνειακή ένωση με τη Ρωσία».

Η Μόσχα αρνείται την εμπλοκή της
Οι τελευταίες επισκέψεις του Σουρκόφ στην Ουκρανία επίσημα είχαν να κάνουν με την κατασκευή μιας γέφυρας στα στενά του Κερτς που θα συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία. «Ο καθένας που έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με την πολιτική στη Ρωσία, δεν μπορεί παρά να γελάσει», λέει η Σεβτσόβα.

Την κατηγορία ότι οι ρωσικές ειδικές δυνάμεις συμμετέχουν στην καταστολή της εξέγερσης η Μόσχα την έχει επανειλημμένα αρνηθεί με αγανάκτηση. Παρόλα αυτά, οι διαδηλωτές την επαναφέρουν κάθε τρεις και λίγο, χωρίς ωστόσο να προσκομίζουν αποδείξεις.

Η στενή συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών
Για στενή συνεργασία της ρωσικής μυστικής υπηρεσίας FSB με τους Ουκρανούς συναδέλφους του SBU υπάρχουν τουλάχιστον δύο παραδείγματα: Το ένα περιστατικό έγινε πριν από δύο χρόνια. Μετά τις μαζικές διαμαρτυρίες και καταγγελίες για νοθεία στις εκλογές που έβγαλαν πάλι πρόεδρο τον Πούτιν, η SBU συνέλαβε στην Οδησσό πολλούς άνδρες τον Φεβρουάριο του 2012. Η ρωσική τηλεόραση προέβαλε βίντεο, στα οποία οι συλληφθέντες, προφανώς υπό πίεση, ομολογούσαν ότι σχεδίαζαν τη δολοφονία του Πούτιν.

Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, εξαφανίστηκε, ο Ρώσος αντιπολιτευόμενος Λεονίντ Ρασβοσάγιεφ, αφού εγκατέλειψε το γραφείο των Ηνωμένων Εθνών στο Κίεβο, όπου είχε συζητήσει το ενδεχόμενο να υποβάλει αίτηση για πολιτικό άσυλο. Μέρες αργότερα βρέθηκε στα χέρια της ρωσικής αστυνομίας στη Μόσχα, η οποία του απέσπασε την ομολογία ότι σχεδίαζε πραξικόπημα. Ο Ρασβοσάγιεφ ανακάλεσε την ομολογία του και είπε ότι τον συνέλαβαν στο Κίεβο άνδρες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, τον μετέφεραν στη Μόσχα και τον βασάνισαν.

Η ουκρανική κυβέρνηση δεν ξέρει τίποτε
Κι ενώ τα Ηνωμένα Έθνη και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζήτησαν εξηγήσεις, η ουκρανική κυβέρνηση δήλωνε ανίδεη. Ο καθένας που ασχολείται με την πολιτική στην Ουκρανία, μόνο να γελάσει μπορεί γι' αυτό.

Αλλά δύσκολα γελά κανείς με τα δημοσιεύματα των ουκρανικών μέσων ενημέρωσης την Τετάρτη, σύμφωνα με τα οποία ο Γιανουκόβιτς προσπαθούσε μάταια μέσα στη νύχτα να μιλήσει με τον Πούτιν στο τηλέφωνο. Ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου αρνήθηκε να σχολιάσει τα δημοσιεύματα, επικαλούμενος πάντα το δόγμα της μη παρέμβασης: «Δεν γνωρίζω τίποτε», είπε.

Πηγή: avgi.gr