Μάσλενιτσα: Η αποκριά των Ρώσων η συντακτική ομάδα

H Μάσλενιτσα (Απόκρια), γιορταζόταν ιστορικά στη Ρωσία από κάθε οικογένεια. Το ίδιο ίσχυε από τις πιο φτωχές, οι οποίες μάζευαν χρήματα σε όλη τη διάρκεια του έτους για αυτή τη γιορτή της άνοιξης και της γονιμότητας,όσο και για την αυτοκρατορική οικογένεια, που διοργάνωνε και μετείχε σε χιονοδρομίες, χορούς και άλλες ψυχαγωγικές εκδηλώσεις της υψηλής κοινωνίας.

Μια εκδοχή αναφέρει ότι , η ονομασία «Μάσλενιτσα» («του βουτύρου», σε ελεύθερη μετάφραση) προέκυψε επειδή αυτή την εβδομάδα -κατά την ορθόδοξη παράδοση- εξαιρείται μεν το κρέας από το φαγητό, ωστόσο επιτρέπεται να καταναλωθούν τα γαλακτοκομικά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για  αρχαία σλαβική παγανιστική γιορτή του ξεπροβοδίσματος του χειμώνα, που διατηρήθηκε στη Ρωσία και μετά τον εκχριστιανισμό της. Καθώς η Μάσλενιτσα γιορτάζεται τις παραμονές της Μεγάλης Νηστείας, συνεπώς σχετίζεται με  ένα αδιάκοπο φαγοπότι, άφθονα κεράσια, γλέντια και διασκεδάσεις. Το κύριο φαγητό της αποκριάτικης ρωσικής εβδομάδας είναι οι κρέπες, που συμβολίζουν τον ΄Ηλιο και την μνημίνευση των νεκρών. Την τελευταία μέρα της Μάσλενιτσα –την Κυριακή της Συγχώρεσης καίνε συνήθως  μια αχυρένια κούκλα της Μάσλενιτσα, που συμβολίζει τον χειμώνα και την στάχτη της  την σκόρπιζαν πάνω στα χωράφια για να έχουν καλή σοδειά. Αυτή την τελευταία μέρα πριν την Μεγάλη Νηστεία της Σαρακοστής  οι άνθρωποι ζητούν συγχώρεση ο ένας από τον άλλο για όλες τις προσβολές  και με αυτό τον τρόπο καθαρίζονται από τις αμαρτίες.

Η Μάσλενιτσα είναι η πιο χαρούμενη και πλούσια σε αγαθά λαϊκή γιορτή, που διαρκεί ολόκληρη την εβδομάδα. Ο λαός την αγαπούσε πάντα και την αποκαλούσε χαϊδευτικά «ζαχαρένια χείλη»,«ταβερνιάρισσα», «τίμια Μάσλενιτσα», «χαρούμενη», «χορταστική».

Αναπόσπαστο κομμάτι της γιορτής ήταν οι βόλτες με άλογα, στα οποία φορούσαν την πιο όμορφη ιπποσκευή. Στις βόλτες αυτές συμμετείχαν οπωσδήποτε όλα τα νεαρά ζευγάρια. Παράλληλα με την ιππασία, είχε καθιερωθεί ευρέως η κατάβαση των μικρών με έλκηθρα από παγωμένους λόφους. Η νεολαία στην επαρχία, συνήθιζε να κάνει άλματα πάνω τη φωτιά, ενώ γινόταν και η «κατάληψη» της παγωμένης πόλης.

Παρ’ ότι οι εορτασμοί στα χωριά και στις πόλεις είχαν πολλές διαφορές μεταξύ τους, διέθεταν ένα κοινό. Την «τελετουργική», υπέρμετρη κατανάλωση φαγητού και ποτού.

Εκατό χρόνια πριν η εφημερίδα Moskovskie Vedomosti είχε δημοσιεύσει ένα χιουμοριστικό δοκίμιο για το πώς κυλά η αποκριάτικη εβδομάδα στη Μόσχα.

Μεγάλη Μάσλενιτσα, ημέρα πρώτη... Εδώ κι εκεί ψήνουν μπλινί (ρωσικές κρέπες). Λένε πώς δεν είναι και τόσο πετυχημένα, αλλά «κυνηγοί» γι’ αυτά βρίσκονται αρκετοί. Άλλωστε, συνδυάζονται πολύ καλά με αυτά τα αλκοολούχα λικέρ από μούρα. Το αποτέλεσμα είναι αρκετά ικανοποιητικό, ειδικά μάλιστα εφόσον αφήνει ικανοποιημένους και τους «δεξιούς», και τους «ακροαριστερούς».

Ημέρα δεύτερη. Η κατάσταση αρχίζει και σοβαρεύει. Τα μπλινί φτιάχνονται πλέον τόσο από συνηθισμένο αλεύρι, όσο και από μαυροσίταρο, είτε από έναν συνδυασμό τους. Τυλίγονται σε αυτά και κόκκινο και μαύρο χαβιάρι. Όλο και περισσότερα αλκοολούχα αρχίζουν να εμφανίζονται, στους δρόμους μπορεί κανείς να συναντήσει κόσμο με θολό βλέμμα, αλλά τέλος πάντων, όλοι προς το παρόν βαδίζουν με σταθερό, φυσιολογικό βήμα.

Ημέρα τρίτη και τέταρτη. Μπλινί αρχίζουν να εμφανίζονται παντού, φουσκώνοντας τα στομάχια όλο και περισσότερων. Τεράστια αρχίζει και γίνεται η ζήτηση των απαραίτητων «φαρμάκων», δηλαδή του κονιάκ, του κρασιού μαδέρα, και άλλων πολλών ειδών αλκοολούχων ποτών. Οι εθνικιστές πίνουν ουίσκι και σκούρα μπίρα αγγλικού τύπου πόρτερ. Σε μια επαρχιακή κοινωνία τα ήπιαν με τη συνοδεία των μπλινί όλα τα μέλη της τοπικής διοίκησης, με τον πρόεδρο να δίνει το γενικό πρόσταγμα. Ο Φ.Ρόντιτσεφ (σ.σ. πολιτικός και βουλευτής) και ο αμαξηλάτης ενός αξιωματούχου έβαλαν ένα στοίχημα: Ποιος θα φάει περισσότερα μπλινί και θα πιει την περισσότερη βότκα; Νίκησε ο Ρόντιτσεφ. Δεν ήταν λίγες οι σημαντικές προσωπικότητες που έχασαν όλα τα έσοδα, τα οποία είχαν αποκομίσει εδώ και αρκετό διάστημα από την επαγγελματική τους ενασχόληση.

Η όλη κατάσταση με την κατανάλωση των μπλινί έφτασε στο απροχώρητο, με αποτέλεσμα σε ορισμένα μέρη οι μεθυσμένοι να ψάχνουν γιατριά πλέον όχι στα οινοπωλεία και στα άλλα παντοπωλεία, αλλά υιοθετώντας άλλα φάρμακα, όπως σταγόνες μέντας και σόδα.

Φαΐ και ποτό μέχρι … «θανάτου»

Ημέρα πέμπτη και έκτη. Το πράγμα κατάντησε παρωδία, σε σημείο που πολλοί να υποστηρίζουν ότι τα μπλινί που καταναλώθηκαν θα μπορούσαν να σχηματίσουν, αν τοποθετούνταν το ένα πάνω στο άλλο, δυο πυραμίδες της Βαβυλώνας. Πάρα πολλοί άνθρωποι είναι στον κόσμο τους από το πολύ φαγητό και ποτό, και μόνο οι σοφότεροι προβαίνουν σε προφητικές προβλέψεις, ότι λόγω αυτής της κατάχρησης μελλοντικά μπορεί να υπάρξει πείνα γενικά. Τα αλκοολούχα καταναλώνονται διαρκώς, τα εστιατόρια που ψήνουν μπλινί θυμίζουν τα φουγάρα των τρένων την ώρα της αναχώρησης. Στους δρόμους η κατάσταση δεν είναι καλύτερη, βλέπεις «νεκρούς» απ’ το πιόμα, καθώς και πολλούς άλλους, οι οποίοι ίσα που μπορούν να πάρουν τα πόδια τους. Στα σπίτια, οι συγκεντρώσεις με φουλ ποσότητες μπλινί και αλκοόλ, κάνουν ορισμένους να βγάζουν παράξενους λόγους, λόγω της περίστασης. Οι ομιλητές όμως μπερδεύουν ονόματα, γεγονότα, και γενικά είναι δύσκολο να βγάλει κανείς λογικό νόημα.

Ημέρα έβδομη (ευτυχώς!), τελευταία... Σβήνουν οι φλόγες, πετούν τα άνθη... τα άνθη των συμποσίων με τα μπλινί... Το όργιο αυτό αντικαθίσταται από τη δίαιτα. Σε πολλούς γεννάται το μίσος για όλο αυτό το φαγοπότι. Όπως αναφέρει το πρωτόκολλο ενός μορφωμένου δημόσιου επόπτη, στο εστιατόριο «Γιάγκοντκα» ένας προοδευτικός έμπορος, σχολιάζοντας αυτή την πανρωσική λαιμαργία και κηρύττοντας τον σκληρό ασκητισμό, έσπαγε στο πάτωμα τα μπουκάλια και πετούσε το χαβιάρι.

Η Μάσλενιτσα ολοκληρώνεται με αναστεναγμούς στενοχώριας και προσευχές μετάνοιας: Δώστε λίγο λάχανο... και χυμό αγγουριού! 

Με πληροφορίες από τη Σύγχρονη Ρωσία και τη Φωνή της Ρωσίας

(φωτό: 1- Η αχυρένια κούκλα- 2 κρέπες- Μπλινί )