23 Μαρτίου 1942. Το Ολοκάυτωμα του Ελληνικού χωριού Λάκοι στην Κριμαία. Θράσος Ευτυχίδης

Το χωριό Λάκοι στην Κριμαία, είναι ελληνικό. Στις άκρες του χωριού σώζονται μέχρι και σήμερα τα ερείπια του Ναού της Αγίας Τριάδας που χτίσθηκε τον 15ο αιώνα. Λίγο πιο μακριά τα ερείπια ενός ακόμη Ναού με τα απομεινάρια  του νεκροταφείου. Σε κάποια από τις ταφόπλακες διαβάζουμε το έτος, 1362. Το χωριό απομακρυσμένο ζούσε για πολλά χρόνια σε ένα δικό του κόσμο. Οι κάτοικοι του χωριού με επίθετα όπως Ανδριώτης, Αρβανίτης και Σπάης δεν ασχολιόντουσαν με γεγονότα που συνέβαιναν πέρα από το Όρος του Προφήτη Ηλία που υψώνεται πάνω απ το χωριό. Οι κάτοικοι καλλιεργούσαν καπνό, σταφύλια, είχαν τα ζώα τους, μεγάλωναν ειρηνικά τα παιδιά τους.

Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος όμως σάρωσε αυτή την ειρηνική ζωή με το σκληρότερο τρόπο. Με την έναρξη του οι Έλληνες νέοι του χωριού βρέθηκαν να πολεμούν με τον κόκκινο στρατό και με την κατάληψη της Κριμαίας από τους χιτλερικούς σε σώματα ανταρτών.

Ο Ιστορικός Παντελεήμωνας Κετσετζής, στο βιβλίο του "Οι Έλληνες της Κριμαίας" μεταφέρει τα λόγια του Διοικητή της Αντάρτικης ομάδας της περιοχής Μπαχτσισαράι, και αργότερα Διοικητή όλων των ανταρτικών ομάδων του Νότου της Κριμαίας, Μιχαήλ Μακεδόνα. Αυτός διηγείται, ότι η ομάδα του χρωστούσε την ύπαρξή της στο χωριό Λάκοι. Πέρα από αντάρτες, το χωριό έδινε τροφή, ρουχισμό και κατά τους παγωμένους μήνες του χειμώνα φιλοξενούσε τους αντάρτες. Γύρω υπήρχαν και άλλα χωριά, αλλά σε καθένα απ' αυτά υπήρχαν αρκετοί προδότες. Μόνο στους Λάκους υποστηρίζοταν απόλυτα το προπολεμικό καθεστώς, εργαζόταν το Συμβούλιο (Σοβιέτ) του χωριού στο κτίριο του οποίου κυμάτιζε η κόκκινη σημαία. Η πρόσβαση στο χωριό ήταν δύσκολη και γι αυτό οι φασίστες δεν το είχαν υπό τον έλεγχό τους.

Στις 22 Μαρτίου του 1942, οι αντάρτες συγκρούσθηκαν με τους γερμανούς και οπισθοχώρησαν, οι τραυματίες και οι διασωθέντες βρήκαν καταφύγιο στους Λάκους. 23 Μαρτίου του 1942 οι Γερμανοί περικύκλωσαν το χωριό μαζί με προδοτικά τάγματα Τατάρων της Κριμαίας που πολεμούσαν στο πλευρό τους.

Ζωντανός μάρτυρας της καταστροφής είναι ο Γιούρι Σπάης, εγγονός του θρυλικού αντάρτη, δολιοφθορέα Νικόλαου Σπάη. Ο Σπάης εκτελούσε δύσκολες αποστολές που του ανέθετε το Γενικό Επιτελείο. Έπεσε θύμα προδοσίας, συνελήφθη από τους Γερμανούς φασίστες που τον κρέμασαν.

Ο Γιούρι, τότε το Μάρτη του 1942, ήταν δεκατριάχρονος έφηβος. Διηγείται ο Σπάης: «Όταν οι φασίστες διάλυσαν τους αντάρτες, αυτοί, όσοι έμειναν ζωντανοί, ήρθαν στο χωριό μας. Στις 23 Μαρτίου του 1942 το χωριό περικυκλώθηκε από τους Γερμανούς και τους εθελοντές - Τάταρους της Κριμαίας από το Τάγμα αντιποίνων. Όλους τους κατοίκους τους μάζεψαν μπροστά στο κτίριο του Συμβουλίου του χωριού και τους έψαξαν. Φαίνεται, ότι κάποιος είχε καταδώσει στους Γερμανούς, έτσι αν και δε βρήκαν τίποτα ύποπτο, έβγαλαν στην άκρη αμέσως πάνω από 30 άντρες. Μεταξύ αυτών, ήταν ο θείος μου και τα δυό αδέλφια μου. Εγώ, ήμουν τότε αφελής έφηβος, πλησίασα και ρώτησα "Θείε Μιχάλη, εσείς γιατί είστε εδώ;" Και αυτός μιλώντας ελληνικά, για να μην καταλάβουν οι Τάταροι μου απάντησε, "Γιούρι φύγε, αλλιώς θα σκοτώσουν και σένα. Μας πάνε για εκτέλεση". Αυτό δε θα το ξεχάσω ποτέ...».

Το χωριό πυρπολήθηκε, οι άνθρωποι πανικοβλήθηκαν. Όλη η "μαύρη" δουλειά έγινε από τους Τάταρους. Τη θεία του Γιούρι τη δέσανε στο κρεββάτι της και το οκτώ μηνών μωρό της το πέταξαν στη φωτιά. Η γυναίκα ούρλιαζε μέχρι που την καταπλάκωσε η φλεγόμενη στέγη.

Οι φονιάδες έκαψαν και τα 87 σπίτια του χωριού αλλά και την εκκλησία τους Αγίου Λουκά του Ιατρού. Το Ιερό καταστράφηκε από τις φλόγες, αλλά σαν από θαύμα τα φρέσκα διασώθηκαν. Σήμερα οι Έλληνες της πρώην ΕΣΣΔ αναστήλωσαν και πάλι τη μοναδική αυτή Εκκλησία - μνημείο της Χριστιανοσύνης.

Μετά την καταστροφή, οι ελάχιστοι επιζώντες οδηγήθηκαν από τους Τάταρους, διαμέσου του Μπαχτσισαράι στο Οκτιάμπρσκε.

Μετά την απελευθέρωση της Κριμαίας σε αρκετούς από τους επιζώντες δόθηκαν σπίτια στο Μπαχτσισαράι. Η ζωή φάνηκε να ξαναβρίσκει τους ρυθμούς της. Δυστυχώς μόνο για ένα μήνα  Το καλοκαίρι του 1944 το Σταλινικό καθεστώς, εξανάγκασε τους Έλληνες να εγκαταλείψουν την Κριμαία. Η τραγική ειρωνεία!!!, με την ψεύτικη κατηγορία της συνεργασίας με τον εχθρό!!!

Αυτό όμως είναι ένα άλλο κεφάλαιο στην τραγική ιστορία των Ελλήνων της πρώην ΕΣΣΔ.

bsgreeks.blogspot.com