Ελληνική Λεγεώνα Η Ελληνική Λεγεώνα του Αυτοκράτορα Νικόλαου Α' (1854-Ιούνιος 1856) – ήταν σώμα Ελλήνων εθελοντών στον ρωσικό στρατό, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου και πήρε μέρος στις μάχες στο Δούναβη και την Κριμαία.

Σύμφωνα με τον Έλληνα ιστορικό Π.Καρολίδη η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο της Κριμαίας «χωρίς ούτε ένα σύμμαχο, εκτός από την μικρή Ελλάδα, όχι το Ελληνικό βασίλειο, αλλά τους Έλλήνες ανά τον κόσμο και ειδικά στο Ελληνικό Βασίλειο».

Η συμμετοχή των ευρωπαϊκών δυνάμεων στον πόλεμο στο πλευρό των Τούρκων, προσέδωσε, για τους Έλληνες, στον πόλεμο αυτό τον χαρακτήρα του πολέμου της Ορθοδοξίας. Στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, τα πορτρέτα του αυτοκράτορα της Ρωσίας, στολισμένα με δάφνες, ήταν παντού στην Αθήνα, το όνομα του αυτοκράτορα είχε αναφερθεί σε όλες τις εκκλησίες. Όταν ήρθε η είδηση της ήττας του τουρκικού στόλου στην Σινώπη, ο ελληνικός πληθυσμός αντάλλασε την Πρωτοχρονιά την ευχή «Και του χρόνου στην Κωνσταντινούπολη». Ο Έλληνας ευεργέτης Γρηγόριος Μαρασλής που έζησε στην Οδησσό, παρέδωσε στον Νικόλαο Ά 550 χιλιάδες ρούβλια για την αποκατάσταση του ναού της Αγίας Σοφίας, όταν ο ρωσικός στρατός θα καταλάμβανε την Κωνσταντινούπολη. Μετά το τέλος του ακήρυχτου πόλεμου, στις υπό οθωμανικό έλεγχο επαρχίες Ήπειρος, Θεσσαλία και Μακεδονία πολλόι Έλληνες εθελοντές αποτέλεσαν την Ελληνική Λεγεώνα του Ρωσικού στρατού στο έδαφος της Ρωσίας.
Η πρωτοβουλία της δημιουργίας της Λεγεώνας ήταν του έλληνα αξιωματικού Α.Χρυσοβέργη (Αριστείδης Χρυσοβέργης). Στις αρχές του 1854 στο Βουκουρέστι , ο Χρυσοβέργης συναντήθηκε με τον διοικητή του ρωσικού Στρατού στον Δούναβη στρατηγό Μ.Γκορτσακόβ με πρόταση την δημιουργία μιας ξεχωριστής μονάδας Ελλήνων εθελοντών. Με διάταγμα του Γκορτσάκοβ, Ο Χρυσοβέργης στάλθηκε στην μονάδα του στρατηγού Ουσακόβ στις εκβολές του Δούναβη. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Έλληνες εθελοντές δεν ήταν ντυμένοι με ρωσικές στρατιωτικές στολές, αλλά φορούσαν φουσταννέλα, όπως στην Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Οι Έλληνες εθελοντές έλαβαν μέρος στις μάχες του Μαρτίου του 1854, περνώντας στην δεξιά όχθη του Δούναβη, και το Μάιο του ίδιου έτους στη μάχη εναντίον των Τούρκων στο νησί Ραντομάν.Το καλοκαίρι του 1854, στον βραχίονα Σωλήν, ο Χρυσοβέργης με τον βαθμό του λοχαγού, και επικεφαλής 25 Ελλήνων εθελοντών έδωσε μάχη ενάντια σε βρετανικό άγημα 700 στρατιωτών. Κατά τη διάρκεια αυτής της μάχης οι Βρετανοί έχασαν έξι αξιωματικούς και 72 στρατιώτες , συμπεριλαμβανομένου του αριστοκράτη Ρίτσαρντ Πάρκερ Χάιντ IV. Αυτός ήταν ολόγος που για την μάχη αυτή έγινε συζήτηση στο Βρετανικό Κοινοβούλιο. Στις αρχές του 1855 η Λεγεώνα, η οποία αριθμούσε περίπου 800 εθελοντές, μεταφέρθηκε στην Κριμαία. Με το λάβαρο της Λεγεώνας όπου ήταν γραμμένο στα ελληνικά "Για την Ορθοδοξία". Έλαβε μέρος στην επίθεση της Ευπατόριας στις 5 Φλεβάρη του 1855, όπου έχασε μερικές δεκάδες άτομα σκοτωμένους και 30 τραυματίες, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών Χρυσοβέργη και Σταμάτη. Ο τελευταίος αργότερα πέθανε από τις πληγές του. Μετά την Ευπατόρια η Ελληνική Λεγεώνα συμμετείχε στην άμυνα της Σεβαστούπολης, ως μέρος της φρουράς από τις 1 Μαρτιο μέχρι τις 27 Αυγούστου 1855 και στην Μάχη του Μαύρου ποταμού στις 16 Αυγούστου. Στο τέλος του πολέμου σε 735 λεγεωνάριους απονεμήθηκαν τα μετάλλια "Για την άμυνα της Σεβαστούπολης". Περισσότεροι από 500 Έλληνες εθελοντές έχουν πέσει στο πεδίο της μάχης και πέθαναν από ασθένειες.
Τον Ιούνιο του 1856 η Λεγεώνα διαλύθηκε. Μερικοί από τους εθελοντές αρνήθηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους για τον φόβο των διώξεων από τις τουρκικές αρχές, καθώς πολλοί ήταν Τούρκοι υπήκοοι. 201 εθελοντές έχουν εγκατασταθεί στη Μαριούπολη, όπου τον 18ο αιώνα, είχε εγκατασταθεί ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός της Κριμαίας. Οι Λεγεωνάριοι ονόμασαν το χωριό τους Νόβο-Νικολάγιεβκα προς τιμήν της Λεγεώνας του αυτοκράτορα Νικόλάου. Αργότερα, στην καθομιλουμένη της Μαριούπολης έλαβε το όνομα Βολοντιόροβκα – το χωριό των εθελοντών. Το 1864, ο συνταξιούχος πια συνταγματάρχης Χρυσοβέργης έγραψε ένα υπόμνημα προς τις ρωσικές αρχές για να στήσει μνημείο για τους Έλληνες, που έπεσαν στον πόλεμο της Κριμαίας. Το σχέδιο του αυτό δεν υλοποιήθηκε.

Σήμερα, στην Σεβαστούπολη υπάρχει μια αναμνηστική πλάκα προς τιμήν της ελληνικής Λεγεώνας.

Πηγή: el.wikipedia.org