Με το ένα πόδι στη Ρωσία.Η Ουκρανία, στις προεδρικές εκλογές της 17ης Ιανουαρίου, θα έχει μια ευκαιρία να αυτοπροσδιοριστεί. Θανάσης Αυγερινός

Στην πρόσφατη συνάντησή τους Πούτιν και Τιμοσένκο φαίνεται ότι συμφώνησαν πως για πρώτη φορά φέτος δεν θα υπάρξει η γνώριμη κάθε Ιανουάριο ρωσο-ουκρανική «κρίση του αερίου».

Δεκαοκτώ χρόνια μετά την αυτοδιάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και μόλις πέντε από την «πορτοκαλί», λεγόμενη, επανάσταση, η ανεξάρτητη Ουκρανία των 46 εκατομμυρίων μοιάζει ακόμη να μην έχει αποφασίσει με ποιον θέλει να πάει και ποιον ν’ αφήσει. Σε λιγότερο από ενάμιση μήνα, στις προεδρικές εκλογές τής 17ης Ιανουαρίου θα έχει άλλη μια ευκαιρία να αυτοπροσδιοριστεί, όμως κανείς δεν πιστεύει στ’ αλήθεια ότι τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών θα οδηγήσουν σε υπέρβαση της πολύχρονης πολιτικής και οικονομικής κρίσης, προϊόν εντέλει της ίδιας της αβέβαιης κρατικής υπόστασης της χώρας και της αμφιλεγόμενης εθνογένεσης των Ουκρανών.

Σε ποσοστά 40% έως και 60%, αναλόγως της περιοχής όπου θα βρεθεί ο παρατηρητής, οι Ουκρανοί πολίτες δεν διστάζουν να δηλώσουν Ρώσοι στην εθνικότητα, με εξαίρεση ίσως τη Δυτική Ουκρανία, όπου ο ουκρανικός εθνικισμός, διαμορφωμένος εν πολλοίς στα αμερικανικά και καναδικά πανεπιστήμια, δεν έχει να χωρίσει τίποτε με τη Δύση και τα πάντα με την Ανατολή. Πολύ μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά όσων δεν θα ήθελαν μια οριστική ρήξη με τη Μόσχα, όπως επιδίωξε η «πορτοκαλί» ηγεσία υπό τον Βίκτορ Γιούσενκο, ή είναι πρακτικά ρωσόφωνοι στην καθημερινότητά τους, εναλλάσσοντας τα ρωσικά με τα ουκρανικά, όπως ένας οποιοσδήποτε κάτοικος μιας ακριτικής επαρχίας ανακατεύει την ντοπιολαλιά με τη γλώσσα της πρωτεύουσας. Άλλωστε και το ίδιο το όνομα της χώρας, της πάλαι ποτέ Μικρορωσίας (Μαλαρώσια), δεν σημαίνει τίποτε άλλο για όσους καταλαβαίνουν σλαβικά, παρά την «περιοχή στην άκρη της Ρωσίας» (Ου = στην + «κράι/κράγια-Κράινα» = άκρη) και της αυτοκρατορίας της, θέση γεωπολιτικά προσδιορισμένη, που πολύ δύσκολα αλλάζει, όποιες κι αν είναι οι κατά καιρούς επιθυμίες των κυβερνώντων ένθεν κακείθεν.

Το ξεθωριασμένο πορτοκαλί

Σε ποσοστά 40% έως και 60%, οι Ουκρανοί πολίτες δεν διστάζουν να δηλώσουν Ρώσοι στην εθνικότητα.
Ο απερχόμενος πρόεδρος Βίκτορ Γιούσενκο ήθελε να μείνει στην Ιστορία ως ο ηγέτης που θα έβαζε τη χώρα του στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, όμως είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποχωρήσει ταπεινωμένος από την προεδρία, στη διεκδίκηση της οποίας συγκεντρώνει μονοψήφια ποσοστά γύρω στο 5%. «Δεν μ’ ενδιαφέρει η δημοτικότητα, αλλά η ορθή πολιτική. Θα με καταλάβουν μετά από πέντε έξι χρόνια», δηλώνει πλέον με γραφικότητα στις συνεντεύξεις του, προσπαθώντας να περάσει εν τάχει την αναθεώρηση του Συντάγματος, που θα του επιστρέφει εξουσίες, προοπτική αδύνατη όμως, καθώς άπαντες έχουν συμμαχήσει εναντίον του. «Μόνο αν κάνει θαύματα και αναστήσει νεκρούς θα κερδίσει ξανά την προεδρία», λέει στα «Επίκαιρα» ο ερευνητής Μιχαήλ Παγκρεμπίνσκι, συγκρίνοντάς τον με τον Γέλτσιν της παρακμής και εξηγώντας ότι μοναδική πραγματική πιθανότητα να παραμείνει στην εξουσία είναι η αναβολή των εκλογών, για την οποία η επιδημία της νέας γρίπης έμοιαζε μια καλή ευκαιρία. Απέναντι στον Γιούσενκο βρίσκεται πλέον και η στενότερη κάποτε σύμμαχός του, η πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία εγκατέλειψε τους «πορτοκαλί» πειραματισμούς προς όφελος της παραδοσιακής γραμμής της συνεννόησης με τη Ρωσία, που τελικά φέρνει ψήφους. Αποκορύφωση της νέας αυτής τακτικής, που ανέβασε τα διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά της ξανθιάς κυρίας με την παραδοσιακή κοτσίδα στο 18%, είναι πλέον και οι τακτικές διαβουλεύσεις με τον Ρώσο ομόλογό της Βλαντιμίρ Πούτιν, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται σχεδόν πάντα η προβληματική εξαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.

Ρωσία – αέριο – Κριμαία

«Έξω οι πράκτορες του ΝΑΤΟ» ήταν το σύνθημα, με το οποίο υποδέχτηκαν στην Κριμαία την Τιμοσένκο οπαδοί των κομουνιστών και του Κόμματος των Περιφερειών τού Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Στην πρόσφατη συνάντησή τους στην ιστορική Γιάλτα, Πούτιν και Τιμοσένκο φαίνεται ότι συμφώνησαν πως για πρώτη φορά φέτος, και ίσως για να ενισχυθεί ο «φιλορωσικός» άνεμος στις ουκρανικές εκλογές, δεν θα υπάρξει η γνώριμη κάθε Ιανουάριο ρωσο-ουκρανική «κρίση του αερίου». Η κυβέρνηση Τιμοσένκο θα κάνει ό,τι μπορεί για να εξοφλήσει τα μήνα με το μήνα χρέη της στη ρωσική «Γκαζπρόμ» και η ρωσική πλευρά δεν θα απαιτήσει πρόστιμα για τη μη κατανάλωση όγκων αερίου που έχουν παραγγελθεί, στηρίζοντας εμμέσως την υποψηφιότητά της στις εκλογές. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν μοιάζει να διδάχτηκε από τη μεγαλύτερη μάλλον πολιτική του αποτυχία, όταν στις ουκρανικές εκλογές του 2004 είχε σχεδόν και ο ίδιος πάρει μέρος, επισκεπτόμενος ξανά και ξανά τον εκλεκτό τότε της Μόσχας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, η αποτυχία του οποίου να διαδεχτεί τον Λεονίντ Κούτσμα και οι κατηγορίες για νοθεία οδήγησαν στην «πορτοκαλί» επανάσταση. Η Μόσχα δεν κρύβει ότι θα επιθυμούσε μια σταθερή συμμαχία Τιμοσένκο – Γιανουκόβιτς, η οποία είναι και η μόνη που θα μπορούσε να εγγυηθεί τα συμφέροντά της και προπαντός την παράταση της συμφωνίας για τη διατήρηση της ρωσικής ναυτικής βάσης-αγκυροβόλι του στόλου της Μαύρης Θάλασσας στη γεμάτη συμβολισμούς Χερσόνησο της Κριμαίας και μετά τη λήξη της, το 2017. Η εκλογή Τιμοσένκο σημαίνει «παραβίαση του Συντάγματος, που προβλέπει γενικευμένη αποστρατιωτικοποίηση», λέει το στρατόπεδο Γιούσενκο, μια κατηγορία που γυρνά μπούμερανγκ για τον πολιτικό που προσπάθησε όσο τίποτε να προωθήσει τη βεβιασμένη ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Ο παράγοντας Ανατολή

Ο απερχόμενος πρόεδρος Βίκτορ Γιούσενκο ήθελε να μείνει στην Ιστορία ως ο ηγέτης που θα έβαζε τη χώρα του στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.
«Έξω οι πράκτορες του ΝΑΤΟ» ήταν το σύνθημα με το οποίο υποδέχτηκαν στην Κριμαία την Τιμοσένκο οπαδοί των κομουνιστών και του Κόμματος των Περιφερειών τού Βίκτορ Γιανουκόβιτς, που δεν φαίνεται να συμφωνούν απαραίτητα με τους ελιγμούς της Μόσχας. Γι’ αυτό και προχωρούν στις δικές τους μεταλλάξεις, όπως η φιλοευρωπαϊκή προεκλογική στροφή του Γιανουκόβιτς, που ζητά συνεργασία με την ΕΕ και ένταξη του Κιέβου στην ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας. Σε κάθε περίπτωση, ο άρχοντας της Ανατολικής Ουκρανίας Γιανουκόβιτς παραμένει φαβορί των εκλογών με στήριξη στις δημοσκοπήσεις γύρω στο 30%, το οποίο όμως δεν είναι αρκετό για άνετη διακυβέρνηση. Παρά την οικονομική κρίση και τη δραματική πτώση της παραγωγής, οι κάτοικοι της Ανατολής κατανοούν ότι μόνο η συνύπαρξη με τη γειτονική Ρωσία μπορεί να κρατήσει ανθηρή την οικονομία της, ενώ όλοι μοιάζουν ικανοποιημένοι από την απομάκρυνση των σεναρίων διάσπασης της χώρας, τα οποία θα μπορούσαν να επανέλθουν εάν κάποιος προσπαθούσε βίαια να «τραβήξει» την Ουκρανία πιο κοντά στη Δύση από ό,τι πραγματικά είναι. Μπορεί να ακούγεται αναχρονισμός, όμως μόνο η «φινλανδοποίηση» της Ουκρανίας, ως γέφυρας συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, είναι η «ρεάλ πολιτίκ» που έχει μέλλον.

Η κυβέρνηση Τιμοσένκο θα κάνει ό,τι μπορεί για να εξοφλήσει τα χρέη της στη ρωσική «Γκαζπρόμ» και η ρωσική πλευρά δεν θα απαιτήσει πρόστιμα για τη μη κατανάλωση όγκων αερίου που έχουν παραγγελθεί.
Οι πολιτικές σύγκρουσης με όχημα φαιδρούς «φιλοδυτικούς» ηγέτες, που μασουλούν τις γραβάτες τους διατάζοντας πολέμους, όπως ο ηγέτης της Γεωργίας Σαακασβίλι, ο μοναδικός πλέον φίλος του προέδρου Γιούσενκο, ο οποίος με τη σειρά του ακόμη προσπαθεί να ανακαλύψει πώς και από ποιον παραμορφώθηκε το πρόσωπό του το 2004, δεν οδηγούν πουθενά. Ο ίδιος επιμένει ότι επρόκειτο για δηλητηρίαση με διοξίνη, με τη συμμετοχή μυστικών υπηρεσιών, οι αντίπαλοί του τον αντικρούουν λέγοντας ότι ήταν προεκλογικό τρικ, που εκμεταλλεύτηκε το προβληματικό αποτέλεσμα μιας αντιρυτιδικής θεραπείας με βλαστοκύτταρα. Τελικά, ό,τι δηλώσεις είσαι και στη νέα Ευρώπη…

 πηγή: Επίκαιρα