Στάση αναμονής από τη Μόσχα Δημήτρης Λιάτσος

Ελληνορωσικές σχέσεις Κρεμλίνο περιμένει μήνυμα από την Αθήνα.   

Η Μόσχα προβληματίζεται, η Μόσχα αναρωτιέται, η Μόσχα αδημονεί… Δεν είναι σχήμα λόγου, είναι η σταδιακή εξέλιξη της προσέγγισης της σκέψης της ρωσικής ηγεσίας, αναφορικά με το πλέγμα των ελληνορωσικών σχέσεων, στην πορεία προς τις έκτακτες εκλογές αλλά και μετά την ανάδειξη της νέας κυβέρνησης στην Ελλάδα… Και είναι φυσικό.

Οι πρόσφατες μεγάλες ενεργειακές στρατιωτικοτεχνικές συμφωνίες θα βρεθούν στο επίκεντρο των διμερών σχέσεων.
   Στην τελευταία τριετία υπογράφηκαν σημαντικές συμφωνίες, κυρίως στην ενέργεια και στον τεχνικοστρατιωτικό τομέα που αναβάθμισαν ποιοτικά τις διμερείς σχέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων εξέφρασε θετική γνώμη από την ελληνορωσική συνεργασία και τις προοπτικές που ανοίγονται. Στο «διά ταύτα» όμως, στο επίπεδο πρακτικής εφαρμογής των μεγάλων έργων (πετρελαϊκός αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, αγωγός φυσικού αερίου «Νότια Ροή», κυρίως όμως ο πρώτος) «ουδέν νεώτερον από το μέτωπο»! Οι προσεγγίσεις περί της ευθύνης των άλλων (των Βουλγάρων) ναι μεν έχουν βάση, πλην όμως δεν πείθουν πλήρως ότι η Αθήνα έχει βαδίσει το δρόμο που της αναλογεί για την (επιτέλους!) έναρξη του έργου.
   Η Μόσχα λοιπόν προβληματίζεται εδώ και αρκετούς μήνες επ’ αυτού, πολύ πριν από την προκήρυξη των εκλογών. Και έδειχνε με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία τον προβληματισμό της, ευελπιστώντας ότι όσο η κυβέρνηση Καραμανλή βρίσκεται στην εξουσία θα «μπουν οι μπουλντόζες και οι εκσκαφείς σε δράση…». Λίγοι ήταν οι παράγοντες στη ρωσική πρωτεύουσα που «έβλεπαν» εκλογές. «Μα, πριν από δύο χρόνια είχατε έκτακτες…» μου έλεγε αφοπλιστικά(!) γνώστης των διμερών σχέσεων στη Μόσχα! Και, επίσης, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι σε όλες τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές που πήρα μέρος με θέμα τα αποτελέσματα της 4ης Οκτωβρίου, τις τελευταίες ημέρες στη Μόσχα, οι υπεύθυνοι των εκπομπών τα εκτιμούσαν ως «απρόσμενα» όπως και το ίδιο το γεγονός της τόσο σύντομης προσφυγής στις κάλπες.
   Στη Μόσχα λοιπόν, πολλοί αναρωτιούνται «τι μέλλει γενέσθαι» στις ελληνορωσικές σχέσεις, κυρίως όσον αφορά τις πρόσφατες μεγάλες ενεργειακές στρατιωτικοτεχνικές συμφωνίες. Οι διπλωμάτες που ασχολούνται με την Ελλάδα, χωρίς να μιλούν, με «γκριμάτσες» έδειχναν ανησυχία, προβληματισμό και εν μέρει –αρχικά- απογοήτευση. Ίσως έφερναν στη μνήμη τους το ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη και την αρνητική στάση τού τότε Έλληνα πρωθυπουργού σε κάθε προσπάθεια της Μόσχας να «ανοίξει» τις διμερείς σχέσεις. «Ήταν ο μόνος πρωθυπουργός τόσο φιλικής χώρας όπως η Ελλάδα που δεν πραγματοποίησε επίσημε επίσκεψη στη Μόσχα στα οκτώ χρόνια της θητείας του…», τονίζουν χαρακτηριστικά. Αντίθετα ως τώρα «πίνουν νερό» στο άκουσμα και μόνο του ονόματος του Άκη (Τσοχατζόπουλου)!
   Μετά την απρόσμενη για τη μοσχοβίτικη πολιτική ελίτ ευρύτατη επικράτηση του κ. Γιώργου Παπανδρέου και τον καταποντισμό του κ. Κώστα Καραμανλή, το Κρεμλίνο έσπευσε να συγχαρεί τον νικητή.
α) Χωρίς να «φείδεται» εγκωμίων: «Εκτιμάμε πολύ την προσωπική συμβολή σας στην εδραίωση των παραδοσιακών φιλικών σχέσεων Ρωσίας και Ελλάδας», αναφέρει ο Ρώσος πρόεδρος Μεντβέντεφ στο συγχαρητήριο τηλεγράφημά του. «Σας γνωρίζουν ως συστηματικό υποστηρικτή των διμερών φιλικών σχέσεων…», συμπληρώνει στο δικό του τηλεγράφημα προς τον κ. Παπανδρέου ο ισχυρός άνδρας της Ρωσίας, πρωθυπουργός Βλάντιμιρ Πούτιν.
β) Ταυτόχρονα και οι δύο «θυμίζουν» και ευελπιστούν ότι «η Ελλάδα, ο στρατηγικός μας εταίρος…» δεν εξαρτά τη σχέση της από την όποια κυβερνητική αλλαγή. Από την κυβέρνηση Παπανδρέου αναμένουν «την από κοινού συνεργασία στην εδραίωση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης στον οικονομικό, ενεργειακό, επιστημονικό, πολιτιστικό και άλλους τομείς…»
Η εξαετία 1998-2004 της παρουσίας του κ. Παπανδρέου στο ΥΠΕΞ και η τότε σχέση με το ρωσικό ΥΠΕΞ κρίνεται ως θετική, πόσο μάλλον που μεσολάβησε το ιδιαίτερα ευαίσθητο για τη Μόσχα ζήτημα βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας από τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ. «Είχαμε το φαινόμενο η Ελλάδα, αν και μέλος του ΝΑΤΟ, να μην πάρει μέρος ούτε με ένα φαντάρο στις επιθέσεις, αντίθετα συνεργάστηκε μαζί μας στον ανθρωπιστικό τομέα…» θυμάται ο Ρώσος στρατηγός Λεονίντ Ιβασόφ. Και αυτό σήμερα πιστώνεται στον Έλληνα τότε ΥΠΕΞ.
Συμπερασματικά, το Κρεμλίνο με τον κ. Καραμανλή είχε βρει τον άνθρωπο που άνοιξε το ενεργειακό παράθυρο προς την Ελλάδα. Είναι φυσικό να ένιωθε πιο άνετα αν η κυβέρνησή του ολοκλήρωνε τη θητεία της έχοντας υπ’ όψιν ότι ως το 2011 θα είχαν μπει σε μια πορεία υλοποίησης και ο αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη και η προμήθεια των 420 ΒΜΠ (αρμάτων μάχης) αλλά και το σχέδιο «Νότια Ροή».
Οι ελληνικές εκλογές έφεραν ριζική κυβερνητική αλλαγή, στη Μόσχα θεωρούν ότι είναι επιτακτική ανάγκη μιας πολύ γρήγορης χρονικά επαφής με τη νέα ηγεσία ώστε να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά ανώνυμα στέλεχος της GAZPROM, αναφορικά με τα προσκόμματα που έθεσε το τελευταίο τρίμηνο η νέα κυβέρνηση της Βουλγαρίας, «δεν βλέπουμε πλέον να αντιδρά η Σόφια αρνητικά, ίσως ήθελαν να βγάλουν από τη μέση στελέχη και παράγοντες της προηγούμενης κυβέρνησης και ενεργούσαν αρχικά με αρνητικό τρόπο στις μεταξύ μας συμφωνίες…». Είναι γεγονός ότι η πολιτική εκφράζεται με πολλούς τρόπους, ανάλογα με τις συνθήκες, τον χώρο, τον χρόνο, τα μεγέθη κ.λπ. Το σίγουρο είναι ότι –προφανώς μέσα στον Οκτώβριο– το Κρεμλίνο περιμένει μήνυμα από την Αθήνα.
Υ.Γ. Οι ελληνικές εκλογές είχαν ευρύτατη απήχηση στα ρωσικά ΜΜΕ, σαφές δείγμα της ποιοτικής αναβάθμισης των διμερών σχέσεων αλλά και της σημασίας που δίνει σε αυτές η ρωσική ηγεσία. Αρκετή μνεία έγινε και για τον Ανδρέα Παπανδρέου και τη δυναμική που δόθηκε τη δεκαετία του 1980 στις σχέσεις Αθήνας - Μόσχας. Προς το παρόν «δεν υπάρχει πρόβλημα». Ευχή είναι ότι και στο εξής θα ισχύσει το ίδιο…

 πηγή: περιοδικό Δiπλωματία