. Η απέναντι πλευρά της πτώσης του Τείχους. Θανάσης Αυγερινός

Το Τείχος ήταν αφύσικο και δίχαζε τον γερμανικό λαό, χωρίς ιστορική προοπτική, γι' αυτό και η επανένωση της Γερμανίας ήταν η μοναδική σωστή λύση, σύμφωνα με τον Ρώσο πρωθυπουργό Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος δεν παρέλειψε να επικρίνει τη Δύση για το ψυχροπολεμικό μοίρασμα της Ευρώπης και εμμέσως τον Μ. Γκορμπατσόφ για την άνευ όρων συγκατάθεσή του στις εξελίξεις.

«ΗΓερμανία και ο λαός της υπήρξαν για μεγάλο διάστημα όμηροι της σύγκρουσης των δύο υπερδυνάμεων και των κατοχικών στρατών τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή», είπε ο Β. Πούτιν, υπογραμμίζοντας ότι «η σοβιετική διπλωματία επί Στάλιν δεν είχε σκοπό τον χωρισμό της Γερμανίας», αλλά τη δημιουργία ενός ενιαίου γερμανικού κράτους, δημοκρατικού και αποστρατιωτικοποιημένου, όπως ακριβώς συνέβη με την Αυστρία. «Ομως, οι σύμμαχοί μας τότε προτίμησαν να αναγγείλουν πρώτοι τη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΟΔΓ) και κατόπιν άρχισαν εκείνες οι διαδικασίες που οδήγησαν στο μοίρασμα», δήλωσε ο Ρώσος ηγέτης, εκτιμώντας ότι η κατάρρευση της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (ΓΛΔ) επήλθε αναπόφευκτα για μια σειρά από οικονομικούς και πολιτικούς λόγους.
«Η σχεδιασμένη οικονομία αποδείχτηκε μη ανταγωνιστική, αν και δεν ήταν πάντοτε έτσι. Κατά τη διάρκεια της κρίσης του 1929 οι άνθρωποι στις ΗΠΑ πέθαιναν από την πείνα, ενώ η σχεδιασμένη οικονομία της Σοβιετικής Ενωσης έφτανε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οι μηχανικοί από τις ΗΠΑ έρχονταν να δουλέψουν σ' εμάς. Ομως με την ανάπτυξη της τεχνολογικής επανάστασης, η σχεδιασμένη οικονομία δεν προσαρμόστηκε. Στη ΓΛΔ οι άνθρωποι έβλεπαν ότι το επίπεδο ζωής στην ΟΔΓ ήταν υψηλότερο, ότι οι πολίτες αισθάνονταν ελεύθεροι, μπορούσαν να ταξιδέψουν, έπαιρναν ενεργά μέρος στην πολιτική ζωή της χώρας τους, δυστυχώς, όμως, στο σοσιαλιστικό σύστημα δεν υπήρχε τίποτε παρόμοιο, αποδείχτηκε μη ανταγωνιστικό και γεννούσε ελλείψεις», είπε ο Β. Πούτιν σε μια από τις σπάνιες «ιδεολογικά» φορτισμένες τοποθετήσεις του. Μιλώντας στην ειδική εκπομπή «Τείχος» του ρωσικού δικτύου ΝΤΒ, ο Β. Πούτιν θυμήθηκε και τη δική του θητεία στη Γερμανία ως στελέχους της KGB με ορισμένη νοσταλγία και συμπάθεια για τους Γερμανούς συναδέλφους και συνεργάτες του, που «πίστευαν ειλικρινά σε ό,τι έκαναν». Ο Ρώσος πρωθυπουργός βρέθηκε στη Δρέσδη το διάστημα 1985-1990, διαπραγματεύτηκε μάλιστα με τους διαδηλωτές να μην πειραχθεί τίποτε από το κτίριο της KGB στην πόλη και θυμήθηκε με τα καλύτερα λόγια και τους τρεις τελευταίους καγκελάριους της Γερμανίας (Κολ, Σρέντερ, Μέρκελ), με τους οποίους συνεργάστηκε, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι το μεγάλο ρωσο-γερμανικό σχέδιο του αγωγού «Nord Stream» θα υλοποιηθεί και οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να αναπτύσουν τις ήδη θεαματικά στενές σχέσεις τους.
«Οταν τη δεκαετία του 1960 αρχίσαμε να κατασκευάζουμε το δίκτυο φυσικού αερίου υπολογίζοντας ακριβώς τους καταναλωτές της ΟΔΓ, ορισμένες χώρες άσκησαν πολύ ισχυρή πίεση, ώστε η Δ. Γερμανία να αρνηθεί αυτά τα σχέδια, όμως ακόμη και σε συνθήκες "ψυχρού πολέμου" και οικοδόμησης του Τείχους η γερμανική κυβέρνηση συνειδητοποίησε τα εθνικά της συμφέροντα. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον κι αυτό είναι το βασικό», σημείωσε ο Ρώσος ηγέτης, διαπιστώνοντας ότι «για την υπεράσπιση των συμφερόντων μας κατά την επανένωση της Γερμανίας, κάτι μάλλον θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά».

Γκορμπατσόφ για Μιτεράν - Θάτσερ
Ο άμεσα θιγόμενος από ανάλογες κριτικές σε πολλά ρωσικά ΜΜΕ και τότε πρόεδρος της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ δήλωσε σε συνέντευξή του στο ΙΤΑΡ-ΤΑΣΣ ότι όλοι βγήκαν κερδισμένοι από την επανένωση της Γερμανίας, αλλά και ότι έχει πάψει να διαβάζει στον Τύπο τις κριτικές εναντίον του.
«Εκείνη τη νύχτα απλώς κοιμόμουν. Δεν υπήρχε τίποτε νέο, όλα οδηγούσαν στο αναπόφευκτο της πτώσης», είπε ο τελευταίος Σοβιετικός ηγέτης, δηλώνοντας υπερήφανος, που έπειτα από κοπιώδεις διαπραγματεύσεις βρέθηκαν λύσεις και αποτράπηκαν τα χειρότερα, όπως το ενδεχόμενο ακόμη και ενός πυρηνικού πολέμου. Δεν παρέλειψε μάλιστα να «καρφώσει» τους τότε συνομιλητές του και ηγέτες Γαλλίας και Βρετανίας Φρανσουά Μιτεράν και Μάργκαρετ Θάτσερ, «οι οποίοι μάς δήλωναν ότι αγαπούσαν τόσο τους Γερμανούς ώστε ήθελαν να είναι δυο οι Γερμανίες και να μην αλλάξει τίποτε». Σε αντίθεση με τη γερμανική ηγεσία, «που τήρησε όλες τις υποχρεώσεις της», ο Μ. Γκορμπατσόφ δήλωσε απογοητευμένος από άλλους ηγέτες της Δύσης και προπαντός τις ΗΠΑ, οι οποίες δήλωναν τότε ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ανατολικά «ούτε κατά χιλιοστό», όμως αργότερα αισθάνθηκαν στα χέρια τους «το απόλυτο μονοπώλιο» και χαράζουν νέες διαχωριστικές γραμμές στην Ευρώπη με το «σύμπλεγμα του νικητή».
Εκφράζοντας τα αντικρουόμενα συναισθήματα πολλών Ρώσων πολιτών για την πτώση του Τείχους ο πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβιέντεφ τη χαρακτήρισε «θετικό γεγονός», προσθέτοντας ωστόσο ότι «μέρος των ελπίδων, που γεννήθηκαν τότε, επιβεβαιώθηκαν, άλλες όμως μένουν ανικανοποίητες». Από τους ερωτηθέντες στις δημοσκοπήσεις, το 58% των Ρώσων πολιτών δεν θυμάται πλέον γιατί και ποιος ύψωσε το Τείχος το 1961, το 24% θεωρεί ότι δημιουργήθηκε «για την προστασία του κομμουνιστικού καθεστώτος από τη δυτική επιρροή και την αποτροπή της μαζικής φυγής πολιτών», το 10% ότι ήταν αποκλειστική πρωτοβουλία των Γερμανών, το 6% ότι ήταν έργο των Δυτικών και το 4% ότι έγινε σε συνεργασία Σοβιετικών και Δυτικών συμμάχων.
Στα πολυάριθμα ρεπορτάζ των ημερών πολλοί Ρώσοι θυμούνται πάντως με νοσταλγία το κατάστημα «Λειψία» στο κέντρο της Μόσχας, με αρκετά σπάνια για τη δεκαετία του 1960 είδη, όπως πορσελάνινα σερβίτσια, συνθετικά ρούχα και πλαστικά είδη καθημερινής χρήσης. Εκνευρισμένη γιατί «η απόσταση ανάμεσα στην αλήθεια και τον μύθο για το Τείχος όλο και αυξάνεται» η εφημερίδα της μεγάλης ρωσόφωνης παροικίας στη Γερμανία «Ρούσκι Μπερλίν» σχολιάζει ειρωνικά ότι «σίγουρα δεν ήταν Αρειανοί, ούτε Ρώσοι» οι εκατοντάδες χιλιάδες, που στελέχωναν το κράτος, το κόμμα και τη διαβόητη Στάζι, αλλά και ότι «το μικρότερο ρόλο στην πτώση του είχαν αυτοί που σήμερα πανηγυρίζουν πιο δυνατά και πρώτα απ' όλους η διανόηση του Ανατολικού Βερολίνου».

πηγή: Ελευθεροτυπία

short link: