Ο Κύριλλος, ο Στάλιν και ο Χίτλερ Θανάσης Αυγερινός

Ηταν ο Στάλιν τέρας της αυτής συνομοταξίας με τον Χίτλερ ή μήπως έχουν τα δύο φαινόμενα καθοριστικές διαφορές; «Χωρίς να δικαιολογούμε, αλλά καταδικάζοντας τα καταπιεστικά καθεστώτα, πρέπει παρ' όλα αυτά να κάνουμε τη διάκριση μεταξύ καταπιεστικού και μισάνθρωπου συστήματος.

Για μένα ο ναζισμός είναι καθεστώς μισάνθρωπο, ο σταλινισμός καθεστώς καταπιεστικό» είπε σχετικά ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος στην ουκρανική τηλεόραση ξεσηκώνοντας κύματα οργής και διαφωνιών, αλλά και συμφωνώντας -κακά τα ψέματα- με μεγάλο μέρος τόσο της ρωσικής όσο και της ουκρανικής κοινής γνώμης.
Στην Ουκρανία, στα ηγετικά κλιμάκια της οποίας είναι της μόδας η αγιοποίηση του ναζισμού και η ηρωοποίηση των συνεργατών με τους Γερμανούς, το Ουκρανικό Λαϊκό Κόμμα ζήτησε μάλιστα από τη Γενική Εισαγγελία της χώρας να ερευνηθεί εάν οι δηλώσεις του Πατριάρχη Μόσχας συμβαδίζουν με την ουκρανική νομοθεσία και κατήγγειλε ότι με τις δηλώσεις του ο Κύριλλος αθωώνει «όσους καταπίεσαν με ταξικά κριτήρια ολόκληρα κοινωνικά στρώματα: τους ιερείς, τους κουλάκους (σ.σ. πλούσιους γαιοκτήμονες), τους αριστοκράτες, όπως και το καθεστώς που εξόρισε 14 εθνότητες της ΕΣΣΔ εξ ολοκλήρου και άλλες 48 εν μέρει και καταδίκασε μόνο στην Ουκρανία 10 εκατ. πληθυσμό σε πείνα τη διετία 1932-33». Πολλές απ' αυτές τις αποφάσεις του Στάλιν, χωρίς τη βαριά πολιτική-ιδεολογική τους ερμηνεία, είναι ακριβώς κάποιοι από τους λόγους που συνεχίζουν να τον κάνουν συμπαθή στον μετασοβιετικό πληθυσμό. Πολύ περισσότερο, που δύσκολα αμφισβητούνται οι προθέσεις και η αφοσίωσή του στον σκοπό να αλλάξει με τη βία ο άνθρωπος και ο κόσμος, όπως και το ότι, σε αντίθεση με τους συνήθεις πολιτικούς ηγέτες, πέθανε χωρίς καπίκι ιδιωτικής περιουσίας, όσο ανώμαλα κι αν αντιλαμβανόταν τα πράγματα, όσο εφιαλτικά κι αν ήταν τα αποτελέσματα.
Η συζήτηση για τη φύση του σταλινισμού και την ταύτισή του ή όχι με το ναζισμό έρχεται και ξανάρχεται στην επικαιρότητα και συνέπεσε με την απόφαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ, που δεν εντόπισε καμία διαφορά στις δύο δικτατορίες, οι οποίες σημάδεψαν εν πολλοίς την πορεία του 20ού αιώνα. Τη διαφωνία του με αυτή την ισοπέδωση των πάντων πήγε να διατυπώσει ο Πατριάρχης Κύριλλος, ο οποίος είναι αναγκασμένος να ισορροπεί πάνω στην πιο εντυπωσιακή παραξενιά της Ιστορίας: να είναι ο Στάλιν άνευ συναγωνισμού ο συμπαθέστερος σοβιετικός ηγέτης στο θρησκευόμενο τμήμα του ρωσικού πληθυσμού, με βασικό επιχείρημα ότι μετανόησε, κατάλαβε πολλά από τα λάθη του και προσπάθησε να τα διορθώσει ενώνοντας λαό και Εκκλησία στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στο όνομα της υπεράσπισης της πατρίδας. Στην Εκκλησία υπάρχουν, βέβαια, και άλλες απόψεις, όπως αυτή του αρχιεπισκόπου Ιλαρίωνα, στενού συνεργάτη του Πατριάρχη και υπεύθυνου για τις διεθνείς σχέσεις του Πατριαρχείου Μόσχας, ο οποίος πιστεύει ότι «ο Στάλιν ήταν τέρας, πνευματικά διεστραμμένος, που δημιούργησε ένα άθλιο, απάνθρωπο σύστημα διεύθυνσης πάνω στο ψέμα, τη βία και τον τρόμο, που εξαπέλυσε αληθινή γενοκτονία εναντίον του λαού του».
Οι απόγονοι αυτού ακριβώς του λαού θεωρούν σε ποσοστό 53% ότι κακώς ο ΟΑΣΕ ταύτισε ναζισμό και σταλινισμό και ώς και 59% πιστεύουν ότι η απόφαση ελήφθη «για να μειωθεί ο ρόλος της Ρωσίας στη νίκη κατά του φασισμού και το διεθνές της κύρος».

πηγή: Ελευθεροτυπία