«Όσα είδα και έζησα στο Ντονμπάς»

Γράφει ο Λεονάρδος Λεονάρδος

Πέντε μέρες γεμάτες εικόνες και εμπειρίες από την επίσκεψή μου στο Ντονμπάς είναι σχεδόν αδύνατο να αποτυπωθούν σε ένα άρθρο λίγων σελίδων.Ομως,θα προσπαθήσω σύντομα και περιεκτικά,να αποτυπώσω κάποια πράγματα που κρίνω ότι πρέπει να ειπωθούν,όχι μόνο από δημοσιογραφική σκοπιά,αλλά και από πολιτική,κοινωνική σκοπιά.

Μείναμε στην πόλη Αλτσεφσκ,μια πόλη 100.000 κατοίκων,ανάμεσα από τις δύο μεγαλύτερες γεωγραφικά περιφέρειες του Ντονμπάς,το Ντονιετσκ και το Λουγκάνσκ.Δεν έχει τόση σημασία γιατί μείναμε εκεί και όχι αλλού,σημασία έχει ότι ζήσαμε πέντε μέρες όπως ζει ο λαός της περιοχής.Μιας περιοχής που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση τα τελευταία δυο χρόνια και βιώνει μια τρομερά σκληρή και σιωπηλή γενοκτονία.
Η καθημερινότητα αμείλικτη,καθότι το πολεμικό μέτωπο επηρεάζει όλες τις πτυχές των ανθρώπων που ζουν εκεί.Με βάση το δόγμα ''6 μέρες στο μέτωπο και 1 μέρα στην δουλειά'' οι άντρες της περιοχής παλεύουν αρχικά για την ελευθερία τους από την ακροδεξιά κυβέρνηση του Κιέβου και φυσικά παράλληλα,με τα πράγματι λιγοστά μέσα που τους έχουν απομείνει,παλεύουν για την επιβίωση των πιο ευπαθών ομάδων (παιδιά,ηλικιωμένοι,πρόσφυγες κλπ).Εχουν επιλέξει ξεκάθαρα το -προσωρινό- σκοτάδι από την έλλειψη ρεύματος παρά το μισανθρωπικό σκοτάδι του φασισμού.Για αυτό τιμωρούνται.

Σημειώνω επίσης ότι το κείμενο δεν εκφράζει απαραίτητα στο 100% τις θέσεις της Αντιφασιστικής Καμπάνιας για την Ουκρανία ή του ΝΑΡ σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία και στο Ντονμπάς,παρ'ότι είμαι μέλος και στις 2 προαναφερθείσες συλλογικότητες.

Λίγα λόγια για την κατάσταση στο Ντονμπάς
Για πολλούς,κύριο εργαλείο ανάλυσης της κατάστασης συνολικότερα στην Ουκρανία είναι από την μια μεριά η πρόσδεση του μεγαλύτερου μέρους της Δυτικής Ουκρανίας στο άρμα της ΕΕ και των ΗΠΑ και από την άλλη, η ηγεμονευόμενη από την Ρωσία, αποσχιστική τάση της Ανατολικής Ουκρανίας.Δηλώνω εξ'αρχής, μη καλός γνώστης της ιστορίας (κοινωνικής,πολιτικής,δημογραφικής κλπ) της περιοχής, παράλληλα όμως, με τις λιγοστές γνώσεις για την τωρινή κατάσταση καθώς επίσης και από την εμπειρία που αποκόμισα με την συμμετοχή μου στην ελληνική αποστολή στο Διεθνές Αντιφαστικό Καραβάνι Αλληλεγγύης, είμαι σίγουρα πολέμιος της παραπάνω -αστικής ιδεολογίας κυριαρχούμενη- αντίληψη.

Αυτό γιατί, στο Ντονμπάς, γνώρισα κομμουνιστές με το όπλο στο χέρι, να δηλώνουν ότι ' Θα σταματήσουμε να βρισκόμαστε σε πόλεμο όταν [στην περιοχή μας] έχουμε σοσιαλισμό.Είμαστε αποφασισμένοι, να το πάμε μέχρι το τέλος. '
παρένθεση: εδώ ανοίγει μια ολόκληρη κουβέντα, για το τι σοσιαλισμό γνώρισαν αυτοί οι άνθρωποι,μιας και πολλοί ζήσαν μεγάλο μέρος της ζωής τους στην Σοβιετική Ενωση, καθώς επίσης για 'ποιον' σοσιαλισμό παλεύουν.Αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα μιας τοποθέτησης για το παρελθόν και το μέλλον της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην συγκεκριμένη περιοχή επιλέγω να μην επικεντρωθώ σε αυτό αλλά να παραθέσω κάποια στοιχεία σε μορφή σχολίων για αυτά που μάθαμε,χωρίς να σημαίνει ότι έχουμε (ακόμη) πλήρη εικόνα για το τι γίνεται ακριβώς στο Ντονμπάς.

1)Λαΐκές Δημοκρατίες:
Σημαντικό στοιχείο ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης είναι ο χαρακτήρας και η φύση των Λαικών Δημοκρατιών του Ντόνιετσκ και του Λουγκάνσκ.Η αλήθεια είναι ίσως λίγο απογοητευτική, όμως ας την δούμε κατάματα και ψύχραιμα, για να μπορέσουμε να βγάλουμε κάποιο χρήσιμο συμπέρασμα.Με μια πρώτη ματιά φαίνεται αρκετά ριζοσπαστική η δημιουργία Λαικών Δημοκρατιών στις 2 κύριες περιοχές του Ντονμπάς.Είναι, καθώς ενέχει σπέρματα μιας άλλου τύπου, ανώτερης τοπικής αυτοδιοίκησης, με μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική πολιτική συμμετοχή του λαού.Ωστόσο ηγεμονεύουσα 'δύναμη' στις 'κυβερνήσεις' αυτές δεν είναι ούτε ο λαός, ούτε η ριζοσπαστικοποιημένη εργατική τάξη, αλλά πρώην στελέχη της προηγούμενης κυβέρνησης της Ουκρανίας και του κυβερνόντος κόμματος του Γιανουκόβιτς (το λεγόμενο 'Κόμμα των Περιφερειών).Το κόμμα αυτό, πριν την ανατροπή του, είχε μια πιο 'φιλορωσική' τοποθέτηση και βλέψη, και αυτός είναι ένας λόγος που γίνεται προσπάθεια από τον αστικό τύπο να ταυτιστούν όλα τα ρεύματα/οργανώσεις κλπ της Αν.Ουκρανίας με τα συμφέροντα της Ρωσίας, να υποβαθμιστεί ο πράγματι ριζοσπαστικός λαικός (και ένοπλος!) παράγοντας, και στην ουσία να υπονομευτούν τα πάντα και οι πάντες ως 'υποχείρια του Πούτιν'.
2)Mέσα παραγωγής:
Το τι συμβαίνει όμως στους 'πάνω' δεν είναι και το πλέον καθοριστικό.Γεννιέται λοιπόν το ερώτημα για τι γίνεται στους 'κάτω' και βεβαίως,για το ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής.Είναι προφανές ότι σημαντικό κομμάτι των μέσων παραγωγής στο Ντονμπάς έχει καταστραφεί λόγω του πολέμου,ή έχει αφεθεί στην μοίρα του λόγω αναγκαιότητας ικανοποίησης των βασικότερων βιολογικών αναγκών του τοπικού πληθυσμού (τροφή,στέγη,ενέργεια κλπ).Αυτό γιατί,το φασιστικό χέρι του Κιέβου και με άλλα μέσα πέραν της άμεσης καταστροφής υποδομών, δυσκολεύει την επιβίωση του λαού του Ντονμπάς μέσω πχ μη καταβολής συντάξεων στους ηλικιωμένους, πάγωμα εμπορικών συναλλαγών από τα Δυτικά και ούτω καθεξής.Η παραπάνω πραγματικότητα, εξωθεί αντικειμενικά λοιπόν, στην ικανοποίηση βασικών αγαθών επιβίωσης, και ύστερα στην ανοικοδόμηση και επαναλειτουργία των μέσων παραγωγής.Επιπροσθέτως, λόγω του ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού (και κυρίως νεαρότερες ηλικίες), είτε έχει μεταναστεύεσει, είτε βρίσκεται στο μέτωπο, η παραπάνω διαδικασία συντελείται με πολύ αργούς ρυθμούς.
Τώρα πιο συγκεριμένα, για το Αλτσεφσκ, όπου αποκτήσαμε μια καλύτερη είκονα μιας και μείναμε εκεί , γίνεται προσπάθεια επαναλειτουργίας της τοπικής βιομηχανίας, με διαφορετικό καθεστώς από αυτό που ίσχυε πριν τον πόλεμο.Δηλαδή, με όρους που προσομοιάζουν περισσότερο σε μια σοσιαλιστική οργάνωση της παραγωγής παρά σε καπιταλιστική.Μην το υποτιμούμε καθόλου αυτό,αφενός γιατί στο Αλτσεφσκ και στην γύρω περιοχή υπάρχουν τεράστιες βιομηχανικές μονάδες (κατασκευασμένες επί ΕΣΣΔ) , αφετέρου γιατί η 'επαναστατική πρωτοπορία' αποτελεί μειοψηφία σαν τάση, στοιχείο που δείχνει ότι (και) βιωματικά ο τοπικός πληθυσμός συνειδητοποιεί ότι δεν γίνεται να ξαναγυρίσει η κατάσταση στο παλιό (πριν τον πόλεμο) και αναζητά μια διαφορετικού τύπου οργάνωση της κοινωνίας και της παραγωγής.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό, με την αναζωογόνηση των σωματείων/συνδικάτων και της ταξικής διαστρωμάτωσης της περιοχής (συντριπτική πλεοψηφία της εργατικής τάξης) αποτελούν φιλόδοξα στοιχεία για επιτυχή ,έστω εν μέρει και με αντιφάσεις, σοσιαλιστική ανοικοδόμηση της περιοχής, γεγονός που χρήζει συνεχή και έμπρακτη στήριξη.

3)Για τις πολιτοφυλακές:
Είναι ίσως το πρώτο παράδειγμα ένοπλων λαΐκών πολιτοφυλακών του αιώνα μας.Που εκτός των άλλων εμπεριέχει και αριστερές/ριζοσπαστικές/επαναστατικες/κομμουνιστικές τάσεις (!).Ωστόσο, όπως προανέφερα λίγο παραπάνω, δεν ηγεμονεύουν αυτές οι τάσεις.Ο κοινός παρονομαστής οργανωμένων δυνάμεων-μάζας (ανεξαρτήτως πολιτικής ή ταξικής προέλευσης) είναι η αντιφασιστική αντίσταση-εξέγερση.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ίσως και η ταξιαρχία 'Πρίζρακ' που ελέγχει την περιοχή του Αλτσεφσκ.Είναι μια σχετικά μαζική ταξιαρχία, με αριστερίζουσες τοποθετήσεις και πρακτικές, πολυποίκιλη σύνθεση ανταρτών, που ΕΝΤΟΣ της δρα και 'κομμουνιστική μονάδα'.Στην παραπάνω πρόταση αντανακλάται ίσως και η σύνθεση και πολλών άλλων ταξιαρχιών-πολιτοφυλακών.
Υπάρχουν πολιτοφυλακες, που δεν συγκροτούνται απαραίτητα στην βάση πολιτικών  κριτιρίων,αλλά φυλετικών/τοπικών/εθνολογικών,αυτοάμυνας,(μόνο) αντιφασιστικό,φιλομοναρχικό,φιλορωσικό κλπ κλπ.Τέμνονται ωστόσο και επηρεάζονται οριζοντιοκάθετα από την σκληρή πραγματικότητα της φασιστικής απειλής και της έμμεσης ή άμεσης ιμπεριαλιστικής εμπλοκής.Εδώ ίσως, πρέπει να επισημάνουμε και την απουσία 'κομμουνιστικού φορέα' , στοιχείο καθοριστικό για τον συντονισμό των κομμουνιστικών/επαναστατικών δυνάμεων της εκάστοτε πολιτοφυλακής ή περιοχής και φυσικά τον προσανατολισμό του αντιφασιστικού αγώνα (που δεν είναι απαραίτητα και αντικαπιταλιστικός).
Αρνητικό μάλλον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι όλες αυτές οι πολιτοφυλακές δεν θα λέγαμε πως έχουν και τις καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους.Οι αντιπαλότητες που έχουν είναι αρκετά πολύπλοκες και εμείς ίσως αδυνατούμε να τις καταλάβουμε.Ενισχύονται και ενισχύουν την εξαιρετικά ρευστή κατάσταση και οφείλονται είτε στο παρελθόν των ατόμων/ομάδων/συλλογικοτήτων που τις απαρτίζουν, είτε στα αυτά καθευτά αφετηριακά κριτήρια συγκρότησης τους, είτε στην τοποθέτησή τους για την κατάσταση και τι προτείνουν.Δεν θα επεκταθώ περαιτέρω μιας και ούτε ο καλύτερος γνώστης είμαι όπως είπα στην αρχή αλλά ούτε είναι και αυτός ο σκοπός του κειμένου.
4)Σχέση  πολιτοφυλακών με τις Λαΐκές Δημοκρατίες (Λ.Δ.) :
Η κατάσταση εδώ είναι μάλλον απογοητευτική.Οι 'κυβερνήσεις' που προέκυψαν από τις τοπικές εκλογές των Λαΐκών Δημοκρατιών είναι έως και εχθρικές σε άλλες πολιτοφυλακές εκτός των τοπικών 'δικών τους'.Δυστυχώς σημαντική -μπορεί και σημαντικότερη- αιτία για αυτό είναι η αριστερή/κομμουνιστική στάση και ιδεολογία κάποιων πολιτοφυλακών σε αντίθεση με αυτές των Λ.Δ. .Αυτό είναι απόρροια από την εμπλοκή της Ρωσίας στην κατεύθυνση που επιδιώκει να δώσει μέσω των κυβερνήσεων των Λ.Δ. στον αντιφασιστικό αγώνα.Μην ξεχνάμε ότι απαγορεύτηκε η συμμετοχή των κομμουνιστών σε εκείνες τις εκλογές.
Το 'Καραβάνι' αποκόμισε μια αρνητική εμπειρία όλης αυτής της κατάστασης, καθότι υπήρξε αντιτιθέμενη αντίδραση από την Λ.Δ.Λουγκάνσκ για το γεγονός ότι φιλοξενηθήκαμε από την ταξιαρχία 'Πρίζρακ' με αποτέλεσμα την απαγόρευση ,επί της ουσίας, διεξαγωγής του φόρουμ στο Λουγκάνσκ αλλά και την συμμετοχή στον εορτασμό για τα 70 χρόνια της Αντιφασιστικής Νίκης.Θετική στάση σε αυτήν την κίνηση κράτησε η ταξιαρχία 'Πρίζρακ' ,που με δικό της ρίσκο, αποφάσισε την ασφαλή διεξαγωγή του φόρουμ στο Αλτσεφσκ (ενώ ήταν να γίνει στο Λουγκάνσκ) καθώς και τον μοναδικό ,από άποψη εμπειρίας, εορτάσμο των 70 χρόνων στην ίδια πόλη (που και αυτός πριν φτάσουμε στο Ντονμπάς ήταν προγραμματισμένο να γίνει στο Λουγκάνσκ).

5)Πρίζρακ (φάντασμα):
Μιας και αναφέρθηκα μόλις, θα παραθέσω ένα-δυο λόγια για την 'Πρίζρακ'.
Αν και τα σημαντικότερα τα έχω πει,δηλαδή για την πολύπλοκη σύνθεση (και) αυτής της πολιτοφυλακής, οφείλω να δηλώσω ότι η συγκεκριμένη πολιτοφυλακή, όχι μόνο επειδή μας φιλοξένησε, κέρδισε την εκτίμησή και την εμπιστοσύνη μου.Δεν είναι καθόλου τυχαίο που αντιμετωπίζει μη φιλική στάση από την Λ.Δ.Λουγκάνσκ αφού έχει αρκετά πιο ριζοσπαστική φρασεολογία από εκείνη.Επιπλεόν, δεν είναι απλώς και μόνο ένα ακόμη στοιχείο ανάλυσης η πολιτική και οργανωτική συστέγαση κομμουνιστών και μη στην ίδια ταξιαρχία.Δείχνει άλλη,ανώτερη, κουλτούρα και νοοτροπία σε σχέση με άλλες πολιτοφυλακές (χωρίς να υποβαθμίζω καθόλου τον ρόλο τους και τον αξιοθαύμαστο αγώνα τους).Καθόλου τυχαίο δεν είναι επίσης το γεγονός ότι δέχεται και πολλούς αγωνιστές από άλλες χώρες στις γραμμές της.
Η 'κομμουνιστική μονάδα' της 'Πρίζρακ', αν κρίνω από την φυσιογνωμία και την πολιτική συγκρότηση  του στελέχου της Alexey Markov, είναι ένα κατακόκκινο φωτεινό αστέρι-φάντασμα που πλανάται πάνω από το Ντονμπάς!Προτρέπω να διαβαστεί η συνέντευξη που έχει δημοσιευτεί τμήμα της στην εφημερίδα 'ΠΡΙΝ' την Κυριακή 24 Μάη αλλά και παλαιότερες συνεντεύξεις που φιλοξενούνται στο blog της 'Ελληνικής Καμπάνιας Αλληλεγγύης στην αντιφασιστική εξέγερση της Αν.Ουκρανίας' (
https://solidarityantifascistukraine.wordpress.com/).
Tέλος να αναφέρω την τραγική απώλεια του διοικητή της 'Πρίζρακ',Μοσγκοβόι, που παρά το όποιο αντιφατικό παρελθόν του, το όνομα του έχει ταυτιστεί με μια πράγματι πρωτότυπη και ριζοσπαστική πολιτοφυλακή που έχει να μας διδάξει πολλά.Οχι μόνο θα τον θυμόμαστε, αλλά υποσχόμαστε ότι όπου και αν βρισκόμαστε θα επιδιώκουμε την έμπρακτη διεθνιστική και ανατρεπτική  αλληλεγγύη στην ταξιαρχία 'Πρίζρακ'.

Για το Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης

Περνάω σε ένα διαφορετικό θέμα του κειμένου εστιάζοντας αμιγώς στο Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης σε μια προσπάθεια η επόμενη αποστολή να αξιοποιήσει την εμπειρία που αποκομίσαμε και να είναι ακόμα πιο επιτυχημένη από την προηγούμενη.
Οπως γνωρίζετε,το Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης, διοργανώθηκε με πρωτοβουλία των Banda Bassotti.Αυτό από μόνο του δείχνει πολλά καλά αλλά κυρίως αρνητικά στοιχεία για την κατάσταση του κομμουνιστικού κινήματος στην Ευρώπη.
Θετικό είναι αναμφίβολα το γεγονός ότι υπάρχουν πολιτικοποιημένα συγκροτήματα που παίρνουν τόσο σημαντικές και δύσκολες πρωτοβουλίες.Ωστόσο, αυτό αντανακλά, την απουσία οργανωμένου κομμουνιστικού κινήματος, ικανό να συνενώνει και να συντονίζει οργανώσεις και συλλογικότητες από διαφορετικές χώρες προκειμένου να εκφράσουν την στήριξή τους σε τόσο σκληρά δοκιμασμένους λαούς και συντρόφους.Το ότι στην διοργάνωση βρισκόταν ένα συγκρότημα είχε εξ'αρχής ένα 'πολιτικό και οργανωτικό ταβάνι' τόσο στην πολιτική καταγωγή των συμμετεχόντων όσο και κατά την διάρκεια της παραμονής του Καραβανιού στο Ντονμπάς.Δεν έχει πολύ σημασία να μπούμε σε εξονυχιστικές λεπτομέρειες τι δεν πήγε καλά, αλλά να τονιστεί και να εμπεδωθεί η αναγκαιότητα πιο μόνιμης επικοινωνίας με κομμάτια της αντίστασης ώστε η αλληλεγγύη να μην αρχίζει και τελειώνει μόνο όταν είμαστε εκεί.Να αποκτήσει διάρκεια και πολιτικούς δεσμούς, σιδερένια στήριξη στις κομμουνιστικές τάσεις του Ντονμπάς.Πολιτική αλλά και ανθρωπιστική στήριξη συνολικά στους αντιφασίστες αγωνιστές.Συνεχή προσπάθεια να σπάσει το φράγμα της σιωπής και της παραπληροφόρησης των αστικών ΜΜΕ (εννοείται πως η δουλειά της 'Καμπάνιας' έχει συμβάλλει τα μέγιστα σε αυτό,σκεφτείτε πόσο θα απογειωνόταν όλη αυτή η δουλεία αν μαθαίναμε και πράγματα και 'από μέσα').
Μπορεί να ακούγονται τετριμμένα ή αυτονόητα όλα αυτά, ωστόσο επιμένω να τα (ξανα)επισημάνω.

Συμπέρασμα
Με βιωματική,εμπειρική και πολιτική συνείδηση των προβληματικών,αντιφάσεων,δυσκολιών και ανάμικτων συναισθημάτων όσων είδα και έμαθα, ένα είναι σίγουρο.Ο φασισμός δεν πρέπει και ΔΕΝ θα ισοπεδώσει το Ντονμπας!Είναι καθήκον όλων να βάλουμε και μεις το λιθαράκι μας στην αντιφασιστική εξέγερση στο Ντονμπάς με κάθε μέσο.Να επικοινωνήσουμε και να βοηθήσουμε ειδικά εκείνα τα ρεύματα που το 'πάνε ένα βήμα παραπέρα' και δεν βαλτώνουν σε έναν γενικόλογο αντιφασισμό.Εχουμε πολλά να διδαχτούμε από αυτά τα ρεύματα, που παρά τις διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες, παλεύουν με το όπλο στο χέρι για τον σύγχρονο σοσιαλισμό-κομμουνισμό.
 

φωτό αριστερά 

1)Το πανό της ελληνικής αποστολής
2)Ο (δολοφονημένος) Μοσγκοβοι,πρώην αρχηγός της Πριζρακ,'ανοίγει' την διαδικασία του φόρουμ κόντρα σε όλους και σε όλα..
3)ο πανό του φόρουμ οπου συμμετείχαμε όπως αναφέρεται στο κείμενο
4)Η ταξιαρχία Πρίζρακ παρατεταγμένη κατά την διάρκεια της παρέλασης της 9 Μαη για τα 70 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών