Πες αλεύρι... Στέλλα Παγαρτάνη-ΧοΪδα

Σαν να μην έφταναν για τους λαούς τα δεινά της οικονομικής δυσπραγίας και ιδού, ακόμη μία κεφαλή της Λερναίας Υδρας που είναι πλέον η κρίση: μέρα τη μέρα οι τιμές στο στάρι ανεβαίνουν στην εφιαλτική ανηφόρα παρασύροντας και άλλα βασικά προϊόντα από το τραπέζι του φτωχού.

Πολλοί βλέπουν ομοιότητες της σημερινής κατάστασης με ό,τι είχε συμβεί το 2008, όταν οι τιμές σιταριού και τροφίμων υπερδιπλασιάστηκαν πυροδοτώντας αιματηρές διαδηλώσεις σε 37 χώρες, κυρίως σε Ασία και Αφρική. Αιτία της τωρινής θύελλας, το φάσμα μιας επαπειλούμενης σιτοδείας εξαιτίας κλιματικών συμφορών στους σιτοβολώνες του πλανήτη. Την παραγωγή επηρέασαν ο καύσωνας και η πύρινη λαίλαπα που σάρωνε τη Ρωσία πάνω από μήνα, τα κυνικά καύματα που γνώρισαν Ουκρανία, Καζαχστάν και Ευρώπη και οι πλημμύρες στον Καναδά. Ωστόσο, το εμπάργκο που επέβαλε στις εξαγωγές σταριού το Δεκαπενταύγουστο η Ρωσία τρομοκρατεί τους εισαγωγείς. Τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει γίνει ο τρίτος σε σπουδαιότητα εξαγωγέας παγκοσμίως, με 18 εκατομμύρια τόνους το χρόνο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες που εξάγουν 26,8 εκατομμύρια και την Ευρωπαϊκή Ενωση με 19,5 εκατομμύρια. Τέταρτος στην παραγωγή ο Καναδάς και πέμπτη η Ουκρανία. Οι πέντε αυτοί δίνουν ψωμί στην ανθρωπότητα. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Πούτιν ανακοίνωσε πως οι πυρκαγιές και ο καύσωνας κατέστρεψαν το 1/4 της παραγωγής σιτηρών και πως η φετινή σοδειά θα φτάσει τα 60 με 65 εκατομμύρια τόνους από 90-95 που ήταν η πρόβλεψη. Ο ρωσικός γίγαντας, που δεν θέλει να ξαναπεινάσει, διέκοψε τις εξαγωγές τουλάχιστον ώς το τέλος του χρόνου.

Οι αγορές αναστατώθηκαν. Αυξήσεις στις τιμές των σιτηρών εμφανίστηκαν ήδη, ακόμα και στη Ρωσία, όπου το καρβελάκι των 380 γραμμαρίων από 15 ρούβλια (38 σεντς) έφτασε τα 18 -αύξηση 20% δηλαδή. Στις 29 Ιουλίου υπολογίστηκε η φετινή παγκόσμια παραγωγή, που θα κυμανθεί στα 646 εκατομμύρια τόνους έναντι 680 που ήταν πέρυσι. Το ντόμινο των αυξήσεων στις τιμές πολλών ειδών διατροφής άρχισε. Αναπόφευκτο, αν σκεφτεί κανείς πως το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής σιτηρών χρησιμοποιείται για ζωοτροφές. Ο κτηνοτρόφος διαθέτει το 60% ώς 80% των δαπανών του για τροφή των ζώων όπως χοίροι, κοτόπουλα, πάπιες και λιγότερο βοοειδών και αμνοεριφίων, που τρώνε κυρίως χορτάρι. Στις αναπτυσσόμενες χώρες θα πουν το ψωμί ψωμάκι. Σύμφωνα με στοιχεία του FAO τα έξοδα διατροφής αντιπροσωπεύουν ώς και το 90% των λαϊκών εισοδημάτων.

*Αλλά τα σιτηρά θα επηρεάσουν ακόμα και την τιμή της βενζίνης: η αιθυλική αλκοόλη που περιέχει παράγεται από το καλαμπόκι! Στην Αμερική αντίθετα, οι αγρότες σιτηρών πανηγυρίζουν. Είχαν άριστη σοδειά και ήδη κρατούν γεμάτα τα σιλό αναμένοντας υψηλότερες τιμές! Οι εισαγωγείς θα στραφούν σε αυτούς και στην Αργεντινή ή την Αυστραλία, που οι σοδειές τους δεν έχουν επηρεαστεί από φυσικά φαινόμενα. Η Αίγυπτος, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σταριού, που το 50% των αναγκών της καλύπτει το φτηνότερο στην αγορά ρωσικό στάρι, βρίσκεται στα πρόθυρα κοινωνικής έκρηξης. Εκλιπαρεί τη Μόσχα, διαπραγματεύεται πρόσθετες ποσότητες από Γαλλία και Αμερική. Το ψωμί είναι η βασική τροφή του μισού πληθυσμού που επιβιώνει με 1,5 ευρώ την ημέρα. Ο πρόεδρος Μουμπάρακ τρέμει την εξέγερση για το ψωμί.

Ο, tempora!

Το 2008 είχε 50 νεκρούς και την κατέστειλαν τα τανκς. Οι πρόχειροι φούρνοι για φτηνό επιδοτούμενο καρβέλι στήθηκαν και πάλι στους μαχαλάδες του Καΐρου. Το δύσμοιρο Πακιστάν, μεγαλύτερη σιτοπαραγωγός χώρα της Ασίας, που η σοδειά του καταστράφηκε στις πλημμύρες, περιμένει το ρωσικό στάρι ως μάννα εξ ουρανού. Αλλά δεν είναι μόνο οι συμφορές που ανεβάζουν τις τιμές, καταγγέλλουν μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οπως και το 2008, οι κερδοσκόποι έχουν μέγα μερίδιο της ευθύνης αλλά και κέρδη-ρεκόρ: οι πέντε πολυεθνικές που ελέγχουν το 80% της αγοράς των σιτηρών: η Archer Daniels Midland, η Cargil, η Con Agra, η Bunge, η Dreyfous. Χορός δισεκατομμυρίων. Και οι λιμοκτονούντες στο μεταξύ ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο ψυχές, ενώ η πείνα θερίζει 36 εκατομμύρια το χρόνο...

Ομως σκιά ελπίδας υπάρχει. Αντίθετα από το 2008, σήμερα τα αποθέματα σιτηρών είναι μεγάλα. Αναλυτές της HSBC τονίζουν πως τα υψηλά αποθέματα θα φρενάρουν τις τιμές. Η δε Goldman Sachs προβλέπει πως η αγορά θα διορθώσει τον εαυτό της γιατί οι αντιδράσεις υπήρξαν από την αρχή υπερβολικές.

πηγή: Ελεύθεροτυπία