Εγγυημένες οι ποσότητες φυσικού αερίου για τον αγωγό "Νότιο Ρεύμα" (South Stream)

Εγγυημένες είναι, σύμφωνα με ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους, οι ποσότητες φυσικού αερίου για τον αγωγό «Νότιο Ρεύμα» (South Stream) και σκοπός της κατασκευής του αγωγού είναι η διαφοροποίηση των οδών προσφοράς ρωσικού φυσικού αερίου.

«Έχουμε συμβολαιοποιημένα περισσότερα από 7,5 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου για τα επόμενα 25 έως 30 χρόνια, αρκετά για να καλύψουμε τόσο την εγχώρια ζήτηση όσο και τη ζήτηση στο εξωτερικό», είπε εμφατικά ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ, αντιπρόεδρος της «Γκάζπρομ» (Gazprom) και γενικός διευθυντής της «Γκάζπρομ Έξπορτ» (Gazprom Export) σε ομάδα δημοσιογράφων από ενδιαφερόμενες χώρες για το πρόγραμμα South Stream, που επισκέφθηκαν τον περασμένο μήνα τα κεντρικά γραφεία του ρωσικού κρατικού μονοπωλίου στη Μόσχα. Την επίσκεψη των εκπροσώπων του Τύπου στα γραφεία της Gazprom και σε κέντρα χάραξης της ρωσικής ενεργειακής πολιτικής διοργάνωσε το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «ΡΙΑ Νοβόστι».

Ο κ. Μεντβέντεφ απέδωσε στην κρίση τη μείωση της παραγωγής φυσικού αερίου στη Ρωσία και απέκλεισε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς ότι οφείλεται σε αδυναμία παραγωγής ή ανυπαρξία ικανών ποσοτήτων.

Μιλώντας για τη βάση ενεργειακών πόρων του South Stream, ο Λεονίντ Γκριγκόριεφ, πρόεδρος του Ινστιτούτου για την Ενέργεια και τα Οικονομικά, αναφέρθηκε στην εξερεύνηση κοιτασμάτων στο Αστραχάν, στην Κασπία Θάλασσα, καθώς και στην ανάγκη διεξόδου προς αγορές του φυσικού αερίου από το Καζακστάν, το οποίο «δεν επιθυμούμε να το κλειδώσουμε μέσα, με το αέριό του». Επιπλέον, η υλοποίηση στρατηγικής μείωσης της έντασης φυσικού αερίου στη ρωσική οικονομία θα αποδεσμεύσει 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα για εξαγωγές, πρόσθεσε ο Στανισλάβ Ζίζνιν, καθηγητής στο Κέντρο Ενεργειακής Διπλωματίας και Γεωπολιτικής του Κρατικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στη Μόσχα (το επιτελείο του κέντρου συμβουλεύει για θέματα ενέργειας το Ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών).

Ο αγωγός «Νότιο Ρεύμα» δεν είναι εργαλείο εξωτερικής πολιτικής

Στόχος της υλοποίησης του προγράμματος κατασκευής του αγωγού South Stream είναι «η δημιουργία ενός περιεκτικού συστήματος, το οποίο θα είναι καλά ισορροπημένο και, σε συνδυασμό με υπόγειες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, να δημιουργήσουμε το βέλτιστο σύστημα για την παράδοση Ρωσικού αερίου στους πελάτες μας», τόνισε ο κ. Μεντβέντεφ.

Σε πέντε χρόνια από σήμερα, η Ευρωπαίοι καταναλωτές θα χρειάζονται περισσότερο φυσικό αέριο και αυτός είναι ο λόγος για την κατασκευή τόσο του αγωγού South Stream όσο και του αγωγού «Βόρειο Ρεύμα» (Nord Stream), υποστηρίζουν οι Ρώσοι αξιωματούχοι. «Η παρουσία ξένων μεγάλων ενεργειακών εταιριών σε αυτά τα εγχειρήματα - της ιταλικής «Ενι» (Eni) και της «Ελεκτρισιτέ ντε Φρανς» (Electricite de France) στον South Stream - αποδεικνύει του λόγου το αληθές», λέει ο Λεονίντ Γκριγκόριεφ. «Η βιομηχανία φυσικού αερίου πιστεύει ότι η ζήτηση στην Ευρώπη θα βαίνει αυξανόμενη», πρόσθεσε και επέσυρε την προσοχή στο ότι «στις προβλέψεις, η ζήτηση στην Ευρώπη αυξάνεται ενώ στα σενάρια, μειώνεται».

Για τη Ρωσία, η Ευρώπη και η Κίνα είναι εξίσου σημαντικοί πελάτες είπαν οι ειδικοί του Κέντρου Ενεργειακής Διπλωματίας και Γεωπολιτικής. Επεσήμαναν, ωστόσο, ότι με την Κίνα «δεν αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε με την Ευρώπη, το "Τρίτο ενεργειακό πακέτο" και, επιπροσθέτως, οι διασυνοριακές επενδύσεις είναι ευκολότερες».

Άνευ νοήματος η συμμετοχή τρίτων στους αγωγούς φυσικού αερίου

Η συμμετοχή τρίτων στην ικανότητα μεταφοράς των αγωγών τροφοδοσίας φυσικού αερίου, όπως προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο γνωστό ως «Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο», στερείται νοήματος, θα είναι επιβλαβής και για τη Ρωσία και για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, εκτιμούν οι Ρώσοι αξιωματούχοι. Πιστεύουν, ωστόσο, ότι υπάρχει η βούληση να εξευρεθεί η βέλτιστη, κοινά αποδεκτή λύση στο πρόβλημα που έχει ανακύψει, την ύπαρξη του οποίου αναγνωρίζουν και οι δύο πλευρές.

«Κοινή ήταν η διαπίστωση στους πέντε γύρους διαβουλεύσεων που είχαμε με ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές και εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι υπάρχει πλειάδα αβεβαιοτήτων και αντιφάσεων. Γι' αυτό το λόγο συμφωνήσαμε με την Επιτροπή να συστήσουμε κοινή ομάδα εργασίας που θα εξετάσει την εφαρμογή του "Τρίτου Ενεργειακού Πακέτου", τόσο όσον αφορά τα υπάρχοντα εγχειρήματα όσο και τα μελλοντικά», επεσήμανε ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ.

«Θεωρούμε ελαφρώς ανειλικρινή την απαίτηση για συμμετοχή τρίτων στους μεγάλους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου. Μετά το σημείο προορισμού των μακροπρόθεσμων συμβολαίων, υπάρχει όντως νόημα να δίνεται σε τρίτους η δυνατότητα συμμετοχής στους αγωγούς διανομής του φυσικού αερίου», συνέχισε και τόνισε ότι «θα ήμασταν ευτυχείς να αποκτήσουμε πρόσβαση στους αγωγούς διανομής σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς γνωρίζουμε πώς να εξυπηρετούμε πελάτες οπουδήποτε στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας».

Αισιοδοξία για την εξεύρεση λύσης εξέφρασε και ο κ. Γκριγκόριεφ, αν και δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «η έννοια του ιδιοκτησιακού διαχωρισμού, που περιλαμβάνεται στο "Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο", έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον "Ενεργειακό Χάρτη", που σχεδιάστηκε ειδικά για να υπερασπίζεται τις ενεργειακές επενδύσεις».

Αισιόδοξος εμφανίστηκε σχετικά και ο Γιούρι Λιπάτοφ, πρόεδρος της Επιτροπής για την Ενέργεια της Ρωσικής Δούμας. Εξήγησε, ωστόσο, τους λόγους για την αρνητική στάση της Μόσχας στο «Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο»: τα έσοδα από τα συμβόλαια τα οποία έχει υπογράψει η Gazprom θα της επιτρέψουν να συνεχίσει την παραγωγή φυσικού αερίου από τα ήδη υπάρχοντα πεδία άντλησης και να αναπτύξει καινούργια κοιτάσματα. Κατά συνέπεια, η υποχρέωσή της να παραχωρήσει, κάποια δεδομένη στιγμή, σε έναν τρίτο τα δύο τρίτα της ικανότητας μεταφοράς ενός αγωγού που έχει η ίδια κατασκευάσει, θα είναι επιβλαβής για τη Ρωσία που, έτσι, δεν θα έχει επαρκείς ενεργειακούς πόρους από νέα πεδία άντλησης για να καλύψει μελλοντικές ανάγκες των Ευρωπαίων καταναλωτών.

Ο South Stream θα κατασκευαστεί ούτως ή άλλως

Κατηγορηματικά απέρριψαν οι Ρώσοι αξιωματούχοι την άποψη ότι με την κατασκευή των αγωγών South Stream και Nord Stream η Ρωσία περιθωριοποιεί, ενεργειακά, την Ουκρανία.

Ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ τόνισε ότι «δεν αντέχουμε να αντιμετωπίσουμε εκ νέου, στο μέλλον, τη διακοπή της διαμετακόμισης μέσω Ουκρανίας του φυσικού αερίου μας. Διακοπή, που είχαμε σε δύο δύσκολους, κρύους χειμώνες. Κατά συνέπεια, δεν πρόκειται να παρεκκλίνουμε από την αρχή της διαφοροποίησης των εξαγωγικών οδών, γιατί δεν είναι καλό ούτε για μας, ούτε για την Ευρώπη».

«Αν, όμως, αυξηθεί η ζήτηση και η Ουκρανία είναι σε θέση, με τη βοήθεια εταίρων, να αναβαθμίσει το δίκτυο αγωγών στο έδαφός της... Γνωρίζετε ότι συζητάμε συνεργασία όχι μόνον στον τομέα μεταφοράς αλλά και ευρύτερα. Έχουμε προτείνει τη συγχώνευση της Gazprom με τη «Νάφτογκαζ» (Naftogaz) σε κοινοπραξία και αυτές οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν», είπε ο κ. Μεντβέντεφ. Πάντως, ο αγωγός South Stream θα κατασκευαστεί, ακόμη και αν υπάρξει θετική εξέλιξη σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, είπε.

Ο αγωγός «Ναμπούκο» δεν είναι ανταγωνιστής του αγωγού «Νότιο Ρεύμα»

Απολύτως διαφορετικοί είναι, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Gazprom, οι στόχοι του αγωγού φυσικού αερίου South Stream και του αγωγού Nabucco (ονομάστηκε "Ναβουχοδονόσωρ" από την ομώνυμη όπερα του Τζουζέπε Βέρντι), με τον οποίο οι εμπνευστές του στις Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον φιλοδοξούν να τροφοδοτήσουν την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά με φυσικό αέριο από την περιοχή της Κασπίας, παρακάμπτοντας τη Ρωσία. «Προορισμός του South Stream είναι να διαφοροποιήσει τις οδούς παράδοσης ρωσικού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Σκοπός του Nabucco είναι να διαφοροποιήσει τις πηγές ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης», είπε ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ. «Ούτε στα χαρτιά δεν έχει ακόμη "γεμίσει" με φυσικό αέριο ο Nabucco και αν μιλάμε για αέριο από το Ιράν, δεδομένου του σημερινού πολιτικού περιβάλλοντος, δυσκολεύομαι να δω αυτή τη σχέση αμοιβαίας ενεργειακής εξάρτησης Ευρώπης και Ιράν», πρόσθεσε.

Πιο καυστικός, ο κ. Γκριγκόριεφ είπε ότι θεωρεί δυσανάλογη τη δημοσιογραφική κάλυψη του Nabucco, καθώς «αν και είναι το πιο σημαντικό ενεργειακό εγχείρημα της Δύσης, δεν έχει ακόμα χαραχτεί στο χάρτη, με μολύβι, η διαδρομή του(!)». Θεωρεί ότι για πολιτικούς λόγους μπορεί να υλοποιηθεί το πρόγραμμα κατασκευής του και πιστεύει ότι αυτό θα γίνει αλλά ότι ο αγωγός θα ολοκληρωθεί μετά τον South Stream για να μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ιράν, όταν εξομαλυνθεί η κατάσταση με την κεντροασιατική χώρα. «Αν συμβεί αυτό, η Ρωσία θα αποκτήσει στο πρόσωπο του Ιράν ένα καινούργιο ανταγωνιστή», κατέληξε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου για την Ενέργεια και τα Οικονομικά.

Για το ενδεχόμενο να μεταφέρει ο Nabucco φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν, ο Γιούρι Λιπάτοφ, πρόεδρος της Επιτροπής για την Ενέργεια της Ρωσικής Δούμας επέσυρε την προσοχή στα ανεπίλυτα, μέχρι στιγμής, προβλήματα μεταξύ Τουρκμενιστάν και Αζερμπαϊτζάν, όσον αφορά στον προσδιορισμό των χωρικών υδάτων τους στην Κασπία.

Ποιος θα πλειοδοτήσει έναντι της ρωσικής προσφοράς για φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν;

Για το ενδεχόμενο τροφοδοσίας αγωγού με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ υπενθύμισε ότι «έχουμε συμβόλαιο για αγορά συγκεκριμένων ποσοτήτων, έχουμε συμφωνία στις τιμές και έχουμε αγωγό, η ικανότητα μεταφοράς του οποίου μπορεί να επεκταθεί μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν».

«Επίσημα, ο πρόεδρος Αλίεφ δήλωσε ότι δεν θα λάβει την απόφασή του σχετικά με τη δεύτερη φάση ανάπτυξης του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ στη βάση πολιτικής εξέτασης αλλά ότι θα το κάνει αποκλειστικά στη βάση οικονομικής εξέτασης των δεδομένων», τόνισε ο αντιπρόεδρος της Gazprom. «Γι' αυτό το λόγο μου είναι δύσκολο να φανταστώ ποιος μπορεί να πλειοδοτήσει έναντι της ρωσικής τιμής για το αζέρικο φυσικό αέριο», κατέληξε.

Μιλώντας για το φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου για την Ενέργεια και τα Οικονομικά έκανε μνεία του προγράμματος για την κατασκευή του Διασυνδετήριου αγωγού Τουρκία-Ελλάδα-Ιταλία (ITGI). «Αυτός ο αγωγός πρέπει να κατασκευαστεί και θα περάσει κάποιος χρόνος πριν το Αζερμπαϊτζάν είναι σε θέσει να παραδώσει 10 έως 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η Gazprom έχει ήδη προτείνει να αγοράσει αυτό το αέριο και το Αζερμπαϊτζάν μπορεί πλέον να μην ανησυχεί, εφόσον το αέριο θα αγοραστεί», επεσήμανε ο Λεονίντ Γκριγκόριεφ. «Από οικονομικής άποψης δεν είναι σώφρον να κατασκευάζεις έναν αγωγό για 10 έως 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Στο άμεσο μέλλον, δεν υπάρχει άλλο αέριο διαθέσιμο. Και το αζέρικο αέριο θα είναι διαθέσιμο πριν κατασκευαστεί ο Nabucco. Και αν αρχίσει η πώληση αυτού του αερίου στη Ρωσία σε ευρωπαϊκές τιμές, η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει αρνητικά τον Nabucco. Η πώληση στην Ευρώπη φυσικού αερίου που προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν είναι οικονομικό εγχείρημα, ο Nabucco είναι πολιτικό εγχείρημα», είπε ο κ. Γκριγκόριεφ.

Θα αποσύρει η Τουρκία τη στήριξή της στον South Stream;

Δεν αμφιβάλει ο Γιούρι Λιπάτοφ, πρόεδρος της Επιτροπής για την Ενέργεια της Ρωσικής Δούμας για τη συμμετοχή της Τουρκίας στον αγωγό South Stream, από τα χωρικά ύδατα της οποίας διέρχεται υποθαλάσσιο τμήμα του. Όπως είχε ενημερώσει, προηγουμένως, ο επικεφαλής του τμήματος διαχείρισης προγραμμάτων στη Gazprom, Λεονίντ Τσουγκούνοφ, εκκρεμεί η έκδοση ειδικών αδειών για την εκτέλεση εργασιών που σχετίζονται με τους σταθμούς τροφοδότησης του αγωγού, εκ μέρους της γείτονος, η οποία συμμετέχει και στο πρόγραμμα κατασκευής του Nabucco.

«Δεν νομίζω ότι η Τουρκία θα αρνηθεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα κατασκευής του South Stream, γιατί όλες οι γειτονικές προς την Τουρκία χώρες - και όχι μόνο η Ελλάδα - συμμετέχουν και είναι έτοιμες να υποβάλουν τις μελέτες βιωσιμότητας για τα τμήματα του αγωγού που θα διέλθουν από τα εδάφη τους. Και, επιπροσθέτως, δεν νομίζω ότι η Ευρώπη θα απαρνηθεί τα 63 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που μπορεί να μεταφέρει ο South Stream. Κατά τη γνώμη μου, η Τουρκία δεν μπορεί να πάρει απόφαση ανεξάρτητα από τη Ρωσία και την Ευρώπη», είπε ο κ. Λιπάτοφ.

Τελειώνει η εποχή των μεγάλων αγωγών;

Την πεποίθηση ότι η εποχή των αγωγών έχει εδώ και καιρό αγγίξει το σημείο κορύφωσής της, εξέφρασε ο Γιούρι Σαφράνικ, πρόεδρος της Επιτροπής για την Ενεργειακή Στρατηγική στο Ρωσικό Εμπορικό Επιμελητήριο και πρόεδρος της Ένωσης Παραγωγών Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου στη Ρωσία.

«Ο South Stream και ο Nabucco ενδέχεται να είναι οι τελευταίοι μεγάλοι αγωγοί που θα κατασκευαστούν στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης», είπε ο κ. Σαφράνικ.

Επισημαίνοντας ότι το σύνολο των ενεργειακών πολιτικών που υλοποίησε η Ρωσία χαράχθηκε στην Επιτροπή στην οποία προεδρεύει, ο Γιούρι Σαφράνικ προέταξε ως μελλοντική επιλογή την έμφαση στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Τις απόψεις του κ. Σαφράνικ συμμερίστηκε και ο Στανισλάβ Ζίζνιν, καθηγητής στο Κέντρο Ενεργειακής Διπλωματίας και Γεωπολιτικής του Κρατικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στη Μόσχα (MGIMO), εκτιμώντας ότι, «σε δέκα χρόνια από σήμερα, οι ΗΠΑ θα έχουν ανάγκη το δικό μας υγροποιημένο φυσικό αέριο, παρά την έκρηξη στην εκεί παραγωγή φυσικού αερίου από σχιστολιθικό άργιλο».

πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ