Ρωσία και Κύπρος κατέληξαν σε προσχέδιο συμφωνίας για δάνειο

Του Χρύσανθου Τσουρούλη

Ο κ. Shumskiy, αν και εκφράζει την πικρία του για το γεγονός ότι οι αποφάσεις του Γιούρογκρουπ λήφθηκαν εν μια νυκτί, χωρίς να ενημερωθεί η να ζητηθεί η θέση της Μόσχας, εντούτοις διαβεβαιώνει ότι η Ρώσοι επενδυτές δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν την Κύπρο. Υποδεικνύει, συναφώς, ότι η επιλογή της φυγής από το νησί θα κοστίσει πολύ περισσότερο, ενώ την ίδια στιγμή εκφράζει τη βεβαιότητα ότι σύντομα η Κύπρος θα μπει ξανά στο στέρεο δρόμο της ανάπτυξης. Αναφερόμενος στο Κυπριακό, εκφράζει τη βεβαιότητα για εξελίξεις εντός του φθινοπώρου, καθώς και την εκτίμηση για επανέναρξη των συνομιλιών τον Οκτώβριο. Χαρακτηρίζει, ακόμη, ως τεράστιες τις προοπτικές της Κύπρου στον τομέα των υδρογονανθράκων.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη

-Κύριε Πρέσβη πρόκειται να εγκαταλείψετε την Κύπρο στο τέλος του μήνα. Με ποια συναισθήματα και σκέψεις αφήνετε το νησί;

-Μετά από σχεδόν πέντε χρόνια, φεύγω από την Κύπρο με πολύ καλά και θερμά συναισθήματα προς τον κυπριακό λαό. Και αυτό που πραγματικά με κάνει περήφανο είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια αυτών των πέντε χρόνων, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας, αναπτύχθηκαν ακόμη περισσότερο, με την ανταλλαγή επισκέψεων από υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες, στο ανώτατο επίπεδο των θεσμών. Έτσι φεύγω από την Κύπρο με ένα αίσθημα ότι «αποστολή εξετελέσθη». 

-Δεν πλήγωσαν αυτές τις σχέσεις που περιγράφετε οι γνωστές αποφάσεις των Γιούρογκρουπ;

-Δεν ήμουν μέρος των αποφάσεων αυτών, άρα δεν μπορώ να αισθάνομαι και την όποια ευθύνη. Παρακολουθούσαμε την κατάσταση επί καθημερινής βάσης και πραγματικά λυπούμαι για ό,τι έγινε, αλλά ό,τι έγινε-έγινε και πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον. Δεν αλλάζουν δυστυχώς αυτά που αποφασίστηκαν.

-Πάντως, κατά γενική παραδοχή, μετά από τις αποφάσεις που λήφθηκαν στο Γιούρογκρουπ, η κυπριακή οικονομία βρίσκεται στον αναπνευστήρα. Είστε αισιόδοξος ότι έρχονται καλύτερες μέρες; Βλέπετε να υπάρχουν προοπτικές στην κυπριακή οικονομία;

-Φυσικά, φυσικά. Έχετε δίκαιο που λέτε ότι η Κύπρος βρίσκεται στον αναπνευστήρα, αλλά αυτό δεν θα διαρκέσει για πάντα, γιατί τα μέτρα τα οποία  θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση μπορεί να αποφέρουν καρπούς. Όλοι καταλαβαίναμε ακόμα και πριν από δύο με τρία χρόνια, ότι η οικονομία χρειαζόταν αναδιοργάνωση, αναδιάρθρωση, γιατί η παγκόσμια οικονομία αλλάζει και οφείλεις να αναπροσαρμοστείς στα νέα δεδομένα, δεν μπορείς να ζεις για πάντα με ένα χρυσό κουτάλι στο χέρι σου. Πρέπει να αναπτυχθείς παράλληλα με την πορεία της γενικής τάσης της παγκόσμιας οικονομίας και, δυστυχώς, αυτό δεν έγινε στην περίπτωση της Κύπρου. Τώρα που η χώρα βρίσκεται στην πορεία της αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης νέων ευκαιριών εργασίας, πιστεύω ότι σε σχετικά εύλογο χρονικό διάστημα, η Κύπρος θα ξαναμπεί σε ένα πολύ καλό και στέρεο  δρόμο ανάπτυξης.

Οι Ρώσοι επενδυτές

-Έχασαν την εμπιστοσύνη τους στην οικονομία της Κύπρου οι Ρώσοι επενδυτές;

-Όχι, δεν θα το έλεγα, όχι. Υπήρχε ο κίνδυνος, όπου πιθανοί νέοι επενδυτές να έψαχναν για άλλους προορισμούς μετά από ό,τι έγινε τον Μάρτιο, αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Πρώτα απ’ όλα, η ρωσική επιχειρηματική κοινότητα στην Κύπρο, και έχω πάρα πολύ στενές σχέσεις μαζί τους, ακόμα εμπιστεύονται την ικανότητα της Κυβέρνησης να αντεπεξέλθει στα προβλήματα από την μια, και από την άλλη αν επιλέξει κανείς να αλλάξει προορισμό για τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες θα κοστίσει πολύ περισσότερο ένα τέτοιο εγχείρημα. Έτσι, πολλοί επέλεξαν να μείνουν, φυσικά θα παρακολουθούν στενά την κατάσταση και όσο πιο σύντομα επιστρέψουμε σε φυσιολογικά επίπεδα ακόμη καλύτερα, και μιλώ για τον οικονομικό τομέα και συγκεκριμένα για την αναδιάρθρωση της Τράπεζας Κύπρου.

Εθνικός θησαυρός η Τρ. Κύπρου

-Πιστεύετε ότι θα εμπιστευτούν ξανά τις κυπριακές τράπεζες;

-Ναι γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή. Τα χρήματα τους είναι επενδυμένα στην Τράπεζα Κύπρου, τους έχουν προσφέρει μετοχές…

-Πιστεύετε ότι τελικά θα διασωθεί η Τράπεζα Κύπρου; Τώρα πια έχει ένα καινούργιο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Υπάρχουν ρωσικά συμφέροντα όπως πολύ καλά γνωρίζετε…

-Πιστεύω ότι είστε καταδικασμένοι, είναι το πεπρωμένο σας, να σώσετε την τράπεζα. Είναι η μεγαλύτερη κυπριακή τράπεζα, είναι ένας εθνικός θησαυρός, και όλοι έχουν την υποχρέωση να την στηρίξουν, να την σώσουν και να βοηθήσουν στην ανάπτυξή της. Φυσικά και μπορεί να συνδράμουμε στην επίτευξη αυτού του στόχου μέσω μετοχών, μέσω επενδύσεων στην τράπεζα, χρησιμοποιώντας την τράπεζα αυτή για συναλλαγές. Αλλά το πρώτο και μόνο σημαντικό αυτή την στιγμή είναι να αρθούν όλοι οι περιορισμοί από τις δραστηριότητες της, αλλιώς θα είναι πολύ-πολύ δύσκολα τα πράγματα.

-Πάντως από την πρώτη στιγμή που τραυματίστηκε η κυπριακή οικονομία έχουν παρουσιαστεί επιλογές από επίδοξους ανταγωνιστές της…

-Αν η επιλογή είναι να φύγουν οι Ρώσοι επενδυτές τότε δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτή είναι η καλύτερη επιλογή. Υπάρχουν όλο και λιγότερα μέρη όπου οι συνθήκες είναι ευνοϊκότερες.

-Πιστεύετε δηλαδή ότι ακόμη υπάρχουν ευκαιρίες εδώ;

Φυσικά. Η Κύπρος θα παραμείνει ένα πολύ καλό οικονομικό κέντρο και ένα κέντρο που παρέχει τις καλύτερες υπηρεσίες για τις ρωσικές επιχειρήσεις.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας λέγεται και γράφεται ότι έψαχνε τον Πρόεδρο Πούτιν και δεν μπορούσε να τον πετύχει στο τηλέφωνο. Ποια ακριβώς είναι η πραγματικότητα;

-Μπορώ να σας πω ότι από την αρχή το είχαμε ξεκαθαρίσει ότι θέλαμε ως Ρωσική Ομοσπονδία να είμαστε μέρος της λύσης του οικονομικού προβλήματος της Κύπρου. Προσφερθήκαμε να συνεργαστούμε με την  Ευρωπαϊκή Ένωση, και δηλώσαμε ότι οτιδήποτε μπορεί να χρειαστούν από εμάς ή οτιδήποτε μπορούσαμε να προσφέρουμε, ήμασταν πρόθυμοι να το δώσουμε.  Και αυτή ήταν μια συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι οικονομικές υπηρεσίες της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι θα συναποφασίσουμε και θα συμπορευτούμε στα ζητήματα της Κύπρου.

-Αυτό έγινε;

-Δυστυχώς όχι, γιατί οι αποφάσεις που λήφθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, λήφθηκαν εν μια νυκτί χωρίς καν να μας ενημερώσουν, ή να μας προειδοποιήσουν, ή να μας συμβουλευθούν, για τα μέτρα που αποφάσισαν να λάβουν. Αυτό ήταν πολύ ατυχές. Μετά από αυτό επαναβεβαιώσαμε την προθυμία μας για συνεργασία παρόλο που δεν μας συμβουλεύτηκαν, για να δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε. Και τώρα είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο αναδιάρθρωσης του δανείου, που δόθηκε στην Κύπρο το 2011.

-Υπάρχει συμφωνία λοιπόν; Κατέληξαν οι δυο πλευρές;

Ναι υπάρχει ένα προσχέδιο συμφωνίας, το οποίο έχει επιβεβαιωθεί και από τις δύο πλευρές, για αναδιάρθρωση του δανείου και μείωση του επιτοκίου. Και τώρα αναζητούμε την ημερομηνία όπου θα υπογραφεί αυτή η συμφωνία και να τεθεί σε εφαρμογή.

-Τι ακριβώς προνοεί;

-Αναδιάρθρωση σε σχέση με τη διάρκεια του δανείου, αντί το 2016 να ξεκινήσει η αποπληρωμή  το 2021, και μείωση του επιτοκίου από 4.5% στο 2.5%. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος θα έχει μια εξοικονόμηση της τάξης των 200 εκατομμυρίων ευρώ.

-Ας επιστρέψω στα όσα διαδραματίστηκαν αμέσως μετά το Γιούρογκρουπ της 15ης Μαρτίου. Η αίσθηση είναι ότι η Ρωσία αρνήθηκε να βοηθήσει την Κύπρο…

-Όχι δεν ευσταθεί αυτό. Αν θυμάστε, κατά την επίσκεψη του στην Μόσχα, ο  Υπουργός Οικονομικών τότε, ο Μιχάλης Σαρρής, πήγε εκεί με υψηλές προσδοκίες. Μπορώ να μιλήσω ανοικτά τώρα και να σας πω ότι οι προτάσεις που πήρε μαζί του στην Μόσχα, δεν ήταν καλά μελετημένες. Δεν ήταν προτάσεις, σωστά προετοιμασμένες και δομημένες για σοβαρή συζήτηση και διαβούλευση, κάτι το οποίο απαιτούσε χρόνο για να γίνει. Συνεπώς, δεν μπορούσαμε να μελετήσουμε μια πρόταση, η οποία δεν ήταν σωστά προετοιμασμένη. Οπόταν υπό αυτή την σκοπιά, η επίσκεψη του Υπουργού Οικονομικών προφανώς δεν ήταν επιτυχής. Την παραμονή της απόφασης του Γιούρογκρουπ, ξέρω ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος βρισκόταν στις Βρυξέλλες, ήθελε να μιλήσει επειγόντως στον Πρόεδρο Πούτιν. Το γραφείο του Προέδρου στην Μόσχα, που είχε αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης, προσπαθούσε να βρει χρόνο, ώστε να καταφέρουν οι δυο ηγέτες να μιλήσουν, αλλά ακριβώς εκείνη την δεδομένη στιγμή ο Πρόεδρος Πούτιν βρισκόταν σε συνάντηση με τον Πρόεδρο, αν δεν κάνω λάθος, της Αρμενίας. Δεν ήταν δυνατό, λοιπόν, να σταματήσει τις συνομιλίες για να πάει να μιλήσει στο τηλέφωνο. Μετά από αυτό έφυγε αεροπορικώς για την Αγία Πετρούπολη για ακόμη μια συνάντηση με τον Πρόεδρο της Λευκορωσίας. Ο συγχρονισμός βασικά δεν ήταν και ο καλύτερος, προκειμένου να γίνει εφικτή η τηλεφωνική επικοινωνία.

-Άρα, επαναλαμβάνοντας το ερώτημα, έχουν τραυματιστεί οι σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας μετά από όλα αυτά που συνέβησαν;

-Όχι. Αν δούμε τις σχέσεις μας σε πολιτικό επίπεδο, σε ό,τι αφορά στον πολιτισμό, την κουλτούρα, την θρησκεία, είναι σε άριστο επίπεδο και αναπτύσσονται καθημερινά. Σε ό,τι αφορά στον οικονομικό τομέα φυσικά και πληγήκαμε από αυτό που συνέβη, αλλά αυτά συμβαίνουν. Ξέρετε ότι όταν διευθύνει κανείς μια επιχείρηση λαμβάνει υπόψη και τα ρίσκα. Σίγουρα όλο αυτό δεν ήταν το καλύτερο που συνέβηκε για τις ρωσικές επιχειρήσεις, αλλά θα το ξεπεράσουν και στο τέλος θα γίνουμε δυνατότεροι, μαζί και οι σχέσεις μας.

Ο προσανατολισμός της Κύπρου προς τη Δύση

-Ενοχλεί την Ρωσία ότι η νέα Κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη έχει ξεκάθαρο προσανατολισμό προς την Δύση, την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και το ΝΑΤΟ;

-Η Κύπρος είναι μια ανεξάρτητη χώρα και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και είναι πολύ φυσιολογικό να διατηρεί πολύ στενές συνεργασίες και σχέσεις με τις Βρυξέλλες, και τις άλλες 27 χώρες-μέλη της. Σε ό,τι αφορά στις άλλες συνεργασίες, όπως ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη και το ΝΑΤΟ, δεν μας πέφτει λόγος. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κυρίαρχο κράτος και αποφασίζει με ποιους και πότε θα συνεργάζεται. Το σεβόμαστε απόλυτα. Ταυτόχρονα, όμως, διατηρούμε πολύ στενές σχέσεις με την Κύπρο, ακόμη και στον τομέα της άμυνας. Θα έχετε παρατηρήσει πόσα πολεμικά πλοία επισκέπτονται την Κύπρο.

-Αληθεύει ότι η Ρωσία ζήτησε διευκολύνσεις στην αεροπορική βάση «Αντρέας Παπανδρέου»;

-Όχι δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις γι’ αυτό το θέμα και δεν έχουμε εισέλθει σε συζητήσεις. Σε ό,τι αφορά στο λιμάνι της Λεμεσού, όμως, για τα πολεμικά πλοία, πιστεύω ότι υπήρξε μια παρερμηνεία, και γράφτηκαν διάφορα στα ΜΜΕ. Στην πραγματικότητα πρόκειται για διευκολύνσεις στις διαδικασίες αίτησης άδειας προσέγγισης στο λιμάνι. Αυτό είναι όλο. Και αυτό είναι κάτι που συνηθίζει να κάνει η Κύπρος και με άλλες  χώρες.

-Και με την αεροπορική βάση «Αντρέας Παπανδρέου»;

-Συζητούμε, στην περίπτωση που ζητήσουμε άδεια για προσγείωση ρωσικών αεροσκαφών στη βάση να έχουμε διευκολύνσεις.

-Άρα δεν ψάχνετε για ρωσική βάση;

-Όχι. Θα ήταν βλακώδες να ψάχνουμε για βάση.

Συνομιλίες  τον Οκτώβριο

-Ας περάσουμε στο Κυπριακό. Υπάρχει μια έντονη παρασκηνιακή κινητικότητα. Αναμένετε ότι θα υπάρξουν εξελίξεις μέχρι το φθινόπωρο;

-Φυσικά θα υπάρξουν εξελίξεις το φθινόπωρο γιατί όλοι περιμένουμε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες τον Οκτώβριο. Το τι θα βγει από αυτές τις συνομιλίες είναι ένα άλλο ζήτημα. Εξαρτάται από την πολιτική βούληση και των δύο πλευρών.

-Γνωρίζετε αν υπάρχει κάποιο σχέδιο ή κάποια πρωτοβουλία σε εξέλιξη;

Από το Συμβούλιο Ασφαλείας όχι δεν υπάρχει κάτι. Αν υπάρχει κάποια ιδέα από την Ευρωπαϊκή ‘Ένωση, αυτό θα αναμένουμε να το δούμε στην πράξη. Πάντως, και οι δύο πλευρές έχουν επιβεβαιώσει τη βάση των συνομιλιών υπό την αιγίδα του Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, και στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας.

-Υπάρχει πιθανότητα διαφοροποίησης της θέσης που ακολουθεί τόσα χρόνια η Ρωσία στο Συμβούλιο Ασφαλείας στο θέμα της Κύπρου;

-Όχι. Αυτό μπορώ να σας το διαβεβαιώσω απόλυτα, έχουμε τηρήσει αυτή την στάση και πολιτική τόσα χρόνια, και είναι θέμα αρχής για εμάς.

-Είσαστε αισιόδοξος ότι μπορεί να γίνει κάτι στο Κυπριακό; Μπορεί η οικονομική κατάσταση να δημιουργήσει νέες δυναμικές;

-Για να είμαι ειλικρινής μαζί σας, ήμουν πιο αισιόδοξος όταν ήρθα εδώ πριν πέντε χρόνια, όταν  άρχισαν οι συνομιλίες μεταξύ του Προέδρου Χριστόφια και του κύριου Ταλάτ. Υπήρχαν υψηλές προσδοκίες ότι θα τα κατάφερναν. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε και θα δούμε τι θα προκύψει με τα νέα δεδομένα.

Σε ό,τι αφορά στον αντίκτυπο ή τις συνέπειες που μπορούν να έχουν τα νέα οικονομικά δεδομένα σ’ αυτό το θέμα, μπορούν να  είναι και θετικές και αρνητικές αναλόγως του χειρισμού που θα τύχουν.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ρωσικής ITERA και της ΔΕΦΑ

-Ας μιλήσουμε λίγο για την ενέργεια. Τι πιστεύετε για τις νέες προοπτικές της χώρας σε ό,τι αφορά στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων;

-Η Κύπρος έχει τεράστιες προοπτικές σε αυτό τον τομέα, τώρα που γίνεται και η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο οικόπεδο 12. Φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από την τιμή που θα έχει αυτό το φυσικό αέριο, αν θα είναι ανταγωνιστικό στις αγορές, γιατί η γεώτρηση θα πρέπει να γίνει πολύ βαθιά, έτσι υπάρχει πολλή μελέτη που πρέπει να γίνει, πολλοί υπολογισμοί που πρέπει να γίνουν πριν ληφθεί η τελική απόφαση για το πώς θα εκμεταλλευτεί η Κύπρος το φυσικό αέριο το οποίο βρίσκεται εκεί. Αλλά εγώ παραμένω πολύ αισιόδοξος ότι φυσικά και θα βοηθήσει  την Κύπρο σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό.

-Πάντως δε υπάρχει κάποια μεγάλη ρωσική επένδυση στον τομέα της ενέργειας μέχρι στιγμής...

-Μέχρι στιγμής όχι.

-Θα υπάρξει;

-Γίνονται ακόμα διαπραγματεύσεις, για την προμήθεια φυσικού αερίου, μεταξύ της ρωσικής εταιρείας ITERA και της ΔΕΦΑ, αλλά αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν καταλήξει ακόμα. Όμως, είμαι αισιόδοξος ότι ίσως θα καταλήξουν σε ένα λογικό συμβιβασμό. Φυσικά υπάρχει το ενδιαφέρον που επέδειξε η Ρωσική Gazprom Bank και άλλα οικονομικά ιδρύματα  για το τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου, αλλά όλα είναι στη διαδικασία του προβληματισμού και της ωρίμανσης.

«Εξαιρετικός διπλωμάτης ο αντικαταστάτης μου…»

-Ας περάσουμε σε κάτι πιο προσωπικό. Γνωρίζετε ποιος θα είναι ο αντικαταστάτης σας;

-Ναι, αυτός που θα με διαδεχθεί θα έρθει στις αρχές Αυγούστου. Είναι ένας  πολύ καλός μου φίλος και υπηρετήσαμε μαζί στην Ουάσιγκτον στις αρχές του 2000. Ο τελευταίος του διορισμός ήταν ως Πρέσβης στην Αυστρία στην Βιέννη, και αυτό που έχει ενδιαφέρον να γνωρίζετε είναι ότι ξεκίνησε την διπλωματική του καριέρα στην Κύπρο το 1973, και έμεινε εδώ για τρία ή τέσσερα χρόνια. Οπόταν ήταν ο ίδιος μάρτυρας εκείνων των τραγικών εξελίξεων και έτσι αντιλαμβάνεται πλήρως την κατάσταση στην Κύπρο. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό θα τον βοηθήσει στην μελλοντική του αποστολή. Ονομάζεται Στάνισλαβ Οσάτσι και είναι ένας εξαιρετικός διπλωμάτης και ένας πολύ καλός άνθρωπος.