24.12.2010 00:00
Το μεγάλο κόλπο του KGBίτη

Ο Αλεξάντρ Λεμπέντεβ εκτός από επιχειρηματικές δραστηριότητες, έχει μια θέση στη Δούμα και ηγετικές πολιτικές φιλοδοξίες στη Ρωσία.

Η δεκαετία του '90 «γέννησε» μια ολόκληρη γενιά ρώσων δισεκατομμυριούχων. Μια κοσμοπολίτικη ελίτ, που με άρμα της τον φυσικό πλούτο της Ρωσίας καταφέρνει μέχρι και σήμερα όχι μόνο να ζει σε μια σκανδαλώδη, σχεδόν ντροπιαστική, πολυτέλεια αλλά να διαθέτει εξουσία και να ασκεί έλεγχο σε σημαντικά ευρωπαϊκά κέντρα.

Ο Αλεξάντρ Λεμπέντεβ ήταν έως το 1989 ένας από τους διαβόητους πράκτορες της KGB στη ρωσική πρεσβεία στο Λονδίνο, με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Τον ίδιο βαθμό, με τον οποίο «αποστρατεύτηκε» από την μυστική υπηρεσία και ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, που δολοφονήθηκε πριν από δύο χρόνια στο Λονδίνο, αλλά και ο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Είκοσι χρόνια αργότερα ο Λεμπέντεβ είναι ιδιοκτήτης δύο από τις σημαντικότερες βρετανικές εφημερίδες, του «Independent» και της «Evening Standard», έχοντας στήσει από το 2009 τη δική του αυτοκρατορία με έδρα το Λονδίνο. Μια κίνηση που έκανε τότε πολλούς να ανασηκώσουν το φρύδι με καχυποψία, καθώς ένας πρώην ρώσος πράκτορας εισχωρούσε για τα καλά στην κλειστή βρετανική ελιτίστικη κοινωνία, χωρίς να καλύπτεται αυτή τη φορά.

Τα 3,1 δισ. λίρες που υπολογίζεται η περιουσία του πρώην κατασκόπου, σύμφωνα με το περιοδικό «Forbes», που τον κατατάσσει στην 358η θέση των πιο πλούσιων του κόσμου, ήταν αναμφισβήτητα ένα ισχυρό μέσο. Στο χολιγουντιανού τύπου πάρτι που έδωσε πρόσφατα ο 28χρονος γιος του Ευγένιος, για να γιορτάσει την απόκτηση της βρετανικής υπηκοότητάς του, παραβρέθηκε μεταξύ άλλων ο Ελτον Τζον, ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, που έβγαλε έναν κολακευτικό λόγο για το νεαρό, ενώ ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα.

Ο Αλεξάντρ Λεμπέντεβ δημιούργησε την αυτοκρατορία του όπως οι περισσότεροι νεόπλουτοι Ρώσοι μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Οπως έγραψε στον «Guardian» ο Ντέιβιντ Χιρστ, αναλυτής σε θέματα Ρωσίας, τύποι όπως ο Λεμπέντεβ ήταν από τους πρώτους που προέβλεψαν τη διάλυση του σοβιετικού συστήματος και κατά συνέπεια εξαργύρωσαν νωρίς τις ικανότητές τους στη νεοσύστατη ελεύθερη αγορά της Ρωσίας.

Στις αρχές του 1990 ο πρώην κατάσκοπος επέστρεψε στη Μόσχα με τον «τίτλο» του ειδικού στην επίλυση χρεών σε αναδυόμενες αγορές. Το 1995 ίδρυσε την Τράπεζα Εθνικών Πόρων, με την παρασκηνιακή στήριξη του παγκόσμιου ενεργειακού γίγαντα Gasprom, που εξακολουθεί να μονοπωλεί το ρωσικό φυσικό αέριο. Παρ' ότι στα τρία χρόνια που ακολούθησαν η τράπεζά του βυθίστηκε σε σκάνδαλα και έχασε περισσότερα από 150 εκατομμύρια δολάρια σε κρατικά ομόλογα και την αποπληρωμή επενδυτών, η περιουσία του Λεμπέντεβ αυξανόταν εντυπωσιακά.

Τα χρέη της τράπεζας «εξοφλήθηκαν» από τη γαλλική Credit Agricole με μια μυστική συμφωνία και ο Λεμπέντεβ βρέθηκε να διαθέτει μετοχές σε διάφορες ρωσικές μονοπωλιακές εταιρείες, όπως το 4% της ρωσικής εταιρείας ηλεκτρισμού (UES), 1% της Gasprom, 30% της αεροπορικής εταιρείας Ae-roflot και το 42% της ρωσικής αεροναυπηγικής βιομηχανίας Ιλούσιν.

Το 2003 ξεκινάει η πολιτική του αντιπαράθεση με έναν άλλο πρώην πράκτορα της KGB που τυγχάνει να είναι ο πιο ισχυρός άνδρας της Ρωσίας. Τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Λεμπέντεβ βάζει υποψηφιότητα για το δήμο της Μόσχας, με προεκλογικό του σύνθημα την πάταξη της διαφθοράς και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, μια κωμική προεκλογική εκστρατεία, μέσω της οποίας προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί από το «πρακτορικό» παρελθόν του. Μια αγωνία που εμφανίζεται και μερικά χρόνια αργότερα μέσα από τις δηλώσεις του στους κυριακάτικους «Times» του Λονδίνου, όπου υποστηρίζει ότι «δεν πρέπει κανείς να συγχέει τις ξένες μυστικές υπηρεσίες με τη διαβόητη οργάνωση KGB, που είχε συνδέσει το όνομά της με σκοτεινές υποθέσεις». Οπως όμως λέει το ρητό, «μια φορά πράκτορας, πάντοτε πράκτορας».

Η ήττα του στις εκλογές τον ωθεί να ιδρύσει μαζί με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, που διαθέτει το 49%, την εφημερίδα «Νο-vaya gazeta», στην οποία εργαζόταν η δημοσιογράφος Αννα Πολιτκόφσκαγια που δολοφονήθηκε το 2006, λίγες βδομάδες μετά τον Αλεξάντρ Λιτβινένκο. Ο Λεμπέντεβ συγκρούεται σκ-ληρά με τον Πούτιν, όταν δημοσιεύει στην εφημερίδα «Korre-spondent», της οποίας είναι ιδιοκτήτης, τη μυστική σχέση του προέδρου με την 24χρονη αθλήτρια Αλίνα Καμπάγεβα, μια κίνηση που οδήγησε στο κλείσιμο της εφημερίδας.

Οταν το 2009 αγόρασε τις εφημερίδες στη Βρετανία, δήλωσε χαμογελώντας ότι στόχος του είναι να συμβάλει στην επιβίωσή τους. «Δεν θέλω να λένε ότι ένας ρώσος βλάκας και πρώην κατάσκοπος τις αγόρασε για να τις κλείσει», είχε πει τότε.

Σήμερα εκτός από τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στη Βρετανία διαθέτει και μια θέση στη ρωσική Δούμα, την Κάτω Βουλή, ενώ υπάρχουν φήμες ότι σκοπεύει να ιδρύσει ένα νέο κόμμα με τον τελευταίο σοβιετικό πρόεδρο, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

*«Σε δύσκολες εποχές ο Λεμπέντεβ ξοδεύει χρήματα για τη δημοσιογραφία» είχε δηλώσει το 2009 ο Τιμ Λούκχερστ, καθηγητής δημοσιογραφίας στο Κεντ.

Αν και τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι μετά την αγορά της «Evening Standard» από τον πρώην ρώσο κατάσκοπο οι πωλήσεις της εφημερίδας εκτινάχθηκαν από 170 χιλιάδες την ημέρα σε 700 χιλιάδες (!), η απορία παραμένει.

Η δημοσιογραφία πώς ωφελείται;

 

πηγή: Ελευθεροτυπία

Λέξεις Κλειδιά: Λεμπέντεβ,Ρωσία