15.03.2010 19:17
Βίκτορ Γιανούκοβιτς οι πονοκέφαλοι του νέου Πρόεδρου της Ουκρανίας. Μπήκε με το... αριστερό Δημήτρης Λιάτσος

Ο δεύτερος γύρος των εκλογών στην Ουκρανία, στις αρχές του Φεβρουαρίου, έφερε το αναμενόμενο και – για όσους γνωρίζουν τις εσωτερικές διεργασίες, τα πολιτικά ήθη και ιστορικές αναδρομές στη σλαβική αυτή χώρα – φυσιολογικό αποτέλεσμα.


Ο Βίκτορ Γιανούκοβιτς καλείται να επιδείξει τον ρεαλισμό που χρειάζεται για να επιχειρήσει το δυσκολότατο έργο της εξόδου της Ουκρανίας από τη βαθύτατη οικονομική κρίση που τη μαστίζει.
   Αυτό δεν ήταν άλλο από την επικράτηση των ψηφοφόρων της Ανατολικής και Νότιας Ουκρανίας επί των ψηφοφόρων των Δυτικών και Βόρειων περιοχών.
   Έτσι ο «βαρύς» και κάθε άλλο παρά χαρισματικός Βίκτορ Γιανούκοβιτς επικράτησε της δυναμικής, χαρισματικής, φωτεινής και εν πολλοίς υστερικής (γυνή γαρ) Γιούλια Τιμοσένκο. Δύσκολα, αγχωτικά αλλά φυσιολογικά. Και να γιατί: Διότι η ένθεν του Δνείπερου Ουκρανία είναι πολυπληθέστερη της εκείθεν. Διότι το αφύσικο και αντιιστορικό παραλήρημα του προηγούμενου (πλέον) προέδρου Γιουσένκο κατά της Ρωσίας και ό,τι συνδέει ανά τους αιώνες τους δύο σλαβικούς λαούς άρχισε να παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις και φόβισε μεγάλα τμήματα της ουκρανικής κοινωνίας, αφύπνισε συνειδήσεις. Διότι, κυρίως ο Γιουσένκο, η Γιούλια και η ομάδα τους –ενωμένη ή διασπασμένη– είχαν τις τύχες της οικονομίας στα χέρια τους επί μία πενταετία. Και από 11%-12 % το 2004 κατέβασαν τους ρυθμούς ανάπτυξης στα επίπεδα του 2%-3 % στην προ κρίσης εποχή, για να την κατακρημνίσουν το 2009, στο μείον 18%-19 %, οδηγώντας, με πρωθυπουργό την Τιμοσένκο, τη χώρα συνολικά σε καταστροφή.
   Τα οικονομικά «επιτεύγματα» χρεώνονται στην πρωθυπουργό Τιμοσένκο, τα εθνικά ανιστόρητα στον Πρόεδρο Γιουσένκο. Έτσι η Ουκρανία, πέντε χρόνια μετά τα «δημοκρατικά» πειράματα των υπερατλαντικών «ιδρυμάτων» πάνω στον κοινωνικό της ιστό, βγαίνει ακόμα πιο διασπασμένη και με καταρρακωμένη την κοινωνική αισιοδοξία (στοιχείο που πάντα τη διέκρινε) με μια κοινωνία απογοητευμένη, που δεν πιστεύει σε θεσμούς και πολιτικούς. Στοιχεία ιδιαίτερα αρνητικά για να επιχειρήσει ο νέος πρόεδρος να αντλήσει κοινωνική υποστήριξη για έξοδο από την κρίση.
   Αν αναλύσει κανείς προσεκτικά τα αποτελέσματα του β’ γύρου των εκλογών το 2010, αλλά και αυτά των εκλογών του Νοεμβρίου 2004, δεν θα βρει μεγάλες διαφορές. Το 2004 επίσης ήρθε πρώτος ο Γιανούκοβιτς έναντι του Γιουσένκο, με διαφορά 2,7% και αριθμό ψήφων γύρω στις 700.000. Ως γνωστόν τα «ινστιτούτα» που έκαναν τα exit polls έσπευσαν τα ανάψουν τον κόσμο που ήδη συνέρεε στη κεντρική πλατεία του Κιέβου, Μεϊντάν Νεζολέζνοστι, δίνοντας προβάδισμα στον «πορτοκαλί» υποψήφιο Γιουσένκο. Η συγχορδία υπερατλαντικών πατρώνων και των εγκαθέτων τους στις γύρω χώρες, προέδρων Λιθουανίας, Πολωνίας, Γεωργίας κ.ά., μαζί με τις ευχές του Πάπα Ιωάννη Παύλου, ο οποίος βαθύτατα ασθενής κατάφερε παρ’ όλα αυτά να απευθύνει χαιρετισμό στους διαδηλωτές του Κιέβου στα .. ουκρανικά, «πέτυχαν» τη διεξαγωγή και άλλου, τρίτου γύρου εκλογών! Σε αυτόν, επιτέλους, «κέρδισε» ο Γιουσένκο και η Ουκρανία έχασε κάθε ευκαιρία να ορθοποδήσει, αφού τόσο εύκολα και τόσο αβίαστα καταπάτησε το ίδιο της το Σύνταγμα. Τότε όλοι έκλειναν τα μάτια στα «Σόδομα και τα Γόμορρα» της συνταγματικής πολιτικής «σαλάτας», που μεθοδεύουν μόνο και μόνο για να πάρει την προεδρία ο Γιουσένκο.
   «Ψηφίστε, σας παρακαλώ, τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις γρήγορα, τι πρόβλημα έχετε, μετά από έξι μήνες ξαναψηφίζουμε ανάποδα!» ήταν τα λόγια του τότε και… τωρινού προέδρου της Βουλής, Βλάντιμιρ Λίτβιν!

   Ψήφισαν και πιστοποίησαν το… χάσμα
   Τώρα, αποχωρώντας, ο Γιουσένκο αναγνώρισε πως το μεγαλύτερο λάθος του ήταν να ορίσει ως πρωθυπουργό την πορτοκαλί συντρόφισσά του… Γιούλια Τιμοσένκο! Ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσει κανείς πως η Τιμοσένκο ήταν το 2004 η «πριγκίπισσα» των πορτοκαλί μαζών και όχι ο Γιουσένκο. Η ίδια, διαθέτοντας την οσμή της εξουσίας έτσι όπως το άγριο θηρίο οσμίζεται το θύμα του, είχε διαφωνήσει με τη συνταγματική μεταρρύθμιση που αφαιρούσε εξουσίες από τον πρόεδρο υπέρ του Κοινοβουλίου και της κυβέρνησης. Άσχετα αν στη συνέχεια –και μέχρι τις μέρες μας– χρησιμοποιεί τις εξουσίες του πρωθυπουργού προς διατήρησή της στην εξουσία.
   Το 2010 τις εκλογές στον β’ γύρο κέρδισε ξανά ο Γιανούκοβιτς με περίπου ίδια διαφορά με αυτή του 2004 (3,5% ή 950.000 ψήφους). Οι εκλογές αυτές θεωρήθηκαν από όλες τις οργανώσεις παρατηρητών ως «διαφανείς και… δημοκρατικές». Δύο ημέρες αργότερα, αρχής γενομένης από τον Σαρκοζί, οι ηγέτες άλλων χωρών έστελναν συγχαρητήρια στον νεοεκλεγμένο πρόεδρο.
   Ο Γιουσένκο επίσης αναγνώρισε το «καθαρό» των εκλογών, αν και επέρριψε ευθύνες στους… Ουκρανούς για το δίδυμο Γιανούκοβιτς - Τιμοσένκο που προέκριναν στον β’ γύρο.
   «Εγώ ήρθα να σας σώσω από το ρωσικό ιμπεριαλισμό, να σας “φτιάξω” ξεχωριστή ιστορία γεμάτη από λαμπρές σελίδες του ουκρανικού έθνους, κι εσείς προκρίνατε τους πράκτορες της Μοσχοβίας», όπως αποκαλούσε προεκλογικά τους Γιανούκοβιτς και Τιμοσένκο. Και για να δείξει πως δεν πτοείται στον μεσσιανικό του ρόλο και αποστολή, αυτοδιορίστηκε πρόεδρος τους Μουσείου Εθνικής Ιστορίας της Ουκρανίας!
   Μόνο η «πριγκίπισσα» αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει την ήττα της. Και κόντρα σε όλους και σε όλα επιχειρούσε ακόμα και μία ημέρα πριν από την ορκωμοσία του νέου προέδρου να χρησιμοποιήσει μηχανισμούς και παραθυράκια του κανονισμού της Βουλής ώστε να παραμείνει πρωθυπουργός. Αξιοθαύμαστη τάση για το ασφυκτικό γάντζωμα στην εξουσία!
   Στην ορκωμοσία του προέδρου Γιανούκοβιτς, στις 25 Φεβρουαρίου, χωρίς ιδιαίτερες τυμπανοκρουσίες και εθνικές φανφάρες, η Ρωσία εκπροσωπήθηκε από τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλο. Το ζήτησε προσωπικά ο Γιανούκοβιτς. Ήθελε να είναι στην ορκωμοσία ο Κύριλλος παρά τη λυσσαλέα αντίδραση των Ουκρανών εθνικιστών και του προκατόχου του, Γιουσένκο, ο οποίος δεν θέλει να παραδεχτεί πως το αντιρωσικό, αντιμοσχοβίτικο πολιτικό και θρησκευτικό οικοδόμημα που κατασκεύασε επί μία πενταετία ήταν σαθρό και κατέρρευσε μαζί με τη δική του καταδίκη στον α’ γύρο των εκλογών.
   Ο Βίκτορ Γιανούκοβιτς, περιβάλλοντας με σεβασμό και ιδιαίτερη θέρμη τους φιλοξενούμενους από την αδελφή Ρωσία –και τη Λευκορωσία– ανακοίνωσε πως το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό θα το πραγματοποιήσει στις Βρυξέλλες! Όχι για να μπει «καρφί στο μάτι» της Μόσχας. Απλώς γιατί θέλει να τονίσει πως η ηγεσία του θα υλοποιήσει αυτό που διακήρυξε προεκλογικά. Στρατηγική συνεργασία της Ουκρανίας με τη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να γίνει η χώρα του γέφυρα συνεργασίας ανάμεσα στους δύο μεγάλους πόλους που την περιβάλλουν και όχι πεδίο αντιπαράθεσης.
   Γνωρίζοντας πολύ καλά πως η ουκρανική οικονομία είναι συμπληρωματική της ρωσικής, και στην ενέργεια και στη βιομηχανία και στις αμυντικές τεχνολογίες αλλά και στην επιστημονική εκπαιδευτική υποδομή, ο Γιανούκοβιτς καλείται να επιδείξει τον ρεαλισμό που χρειάζεται για να επιχειρήσει το δυσκολότατο έργο της εξόδου της χώρας από τη βαθύτατη οικονομική κρίση. Σε πρώτο στάδιο έχει άμεση –αμεσότατη– ανάγκη της ρωσικής βοήθειας και συνδρομής.
   «Ο Γιουσένκο και οι πάτρωνές του επί πενταετία τα διέλυσαν όλα, οδήγησαν στην εξαθλίωση μία μεγάλη χώρα 45 εκατομμυρίων κατοίκων, τώρα θα κληθούμε εμείς να καθαρίσουμε την κόπρο του Αυγείου», έλεγε παραστατικά πολιτικός αναλυτής στη ρωσική πρωτεύουσα. Το ερώτημα είναι η τιμή του εγχειρήματος.
   Στο Κρεμλίνο έδειξαν μεν εξαρχής ότι από τις εκλογές στην Ουκρανία ανέμεναν το βασικό, την καταδίκη και απομάκρυνση του προέδρου Γιουσένκο. Έτσι δεν άφησαν να φανεί ιδιαίτερα ποιον από τους δύο εναπομείναντες θα επιθυμούσαν να δουν στο τιμόνι της εξουσίας στο Κίεβο.
   Με την πρωθυπουργό Τιμοσένκο ο Βλάντιμιρ Πούτιν τα είχε βρει στο θέμα της τιμής και των τρόπων πληρωμής του φυσικού αερίου για την Ουκρανία και του τράνζιτ μέσω Ουκρανίας για την Ευρώπη.
   Το 2009 ήταν η πρώτη χρονιά που η Μόσχα πληρώθηκε, παρά τις όποιες δυσκολίες, μέχρι τέλους για τις ποσότητες που προμηθεύθηκε η Ουκρανία. Ο Γιανούκοβιτς προεκλογικά είχε δηλώσει πως θα επιδιώξει να αλλάξει τη συμφωνία Τιμοσένκο - Πούτιν, ωστόσο ακόμα αναμένουμε να δούμε τις νέες προτάσεις του.
   Το Κρεμλίνο θα επιδιώξει να αναθερμάνει το παγωμένο από το 2004 σχέδιο δημιουργίας ενιαίου οικονομικού χώρου των κυριότερων πρώην σοβιετικών δημοκρατικών, Ρωσίας, Λευκορωσίας, Καζακστάν, Ουκρανίας.
   Ο Γιανούκοβιτς από την πλευρά του άφησε να εννοηθεί πως δεν είναι αντίθετος στον εκσυγχρονισμό του δικτύου αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου της Ουκρανίας με συμμετοχή της Ρωσίας και ευρωπαϊκών χωρών σε μία διεθνή κοινοπραξία. Ο προκάτοχός του αρνείτο πεισματικά κάτι τέτοιο.
   Και βέβαια έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το τι εξελίξεις θα υπάρξουν στα θέματα τράνζιτ και κατά πόσον αυτό θα επηρεάσει, αν επηρεάσει, τις ρωσικές προθέσεις για την κατασκευή των αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου εκτός Ουκρανίας. Από τη Βαλτική, ο North Stream και από τη Μαύρη Θάλασσα ο South Stream. Ο μεν πρώτος μάλλον μένει ανεπηρέαστος αφού ήδη τον Απρίλιο θα ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής του. Για τον «δικό μας», τον South Stream, οι ως τώρα διαβεβαιώσεις είναι πως θα γίνει παρά τις αλλαγές στην πολιτική σκηνή της Ουκρανίας. Ο νέος Ουκρανός πρόεδρος πάντως είναι διατεθειμένος να αλλάξει τα πάντα πάνω στο τράνζιτ προς την Ευρώπη, να επανακτήσει η Ουκρανία το χαμένο κύρος της ως σοβαρός εταίρος και να… κερδίσει χρήματα με την αύξηση της μεταφοράς μεγαλύτερων ποσοτήτων αερίου μέσω της χώρας του και όχι υποσκελίζοντάς την. Στην Gazprom διαβεβαιώνουν όπως όλοι οι δρόμοι μεταφοράς μπορούν να λειτουργήσουν, οι ποσότητες που χρειάζεται η Ευρώπη συνεχώς αυξάνονται και η Ρωσία επιμένει πως μπορεί να αντεπεξέλθει στις αυξανόμενες υποχρεώσεις της στον τομέα αυτόν. Με τον νέο πρόεδρο στο Κίεβο, η Μόσχα φαίνεται πως θα βρει λύση και στην παραμονή του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, στην Κριμαία, και μετά το 2017, όταν τελειώνει η υπάρχουσα συμφωνία. Απλώς θα χρειαστεί να αυξήσει τα «ενοίκια» και μένει να δούμε τι άλλους όρους θα θέσει η ουκρανική ηγεσία.
   Ως αντιστάθμισμα για να τα αυξημένα ενοίκια και τις άλλες οικονομικές διευκολύνσεις, το Κρεμλίνο αναμένει το παραπέρα «πάγωμα» της κίνησης της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ. Ο Γιανούκοβιτς, χωρίς να θίξει τους ατλαντικούς γραφειοκράτες, στο ερώτημα για το μέλλον των σχέσεων Ουκρανίας – ΝΑΤΟ τόνισε πως η συνεργασία υπάρχει και συνεχίζεται, το θέμα εισόδου της χώρας στη Συμμαχία αφορά το μέλλον και σε κάθε περίπτωση θα ζητηθεί η ετυμηγορία του λαού. Θυμίζουμε πως παρά τα κονδύλια που ξοδεύτηκαν στα χρόνια του Γιουσένκο, το 67% των Ουκρανών είναι κατηγορηματικά αντίθετο με τη νατοϊκή προοπτική της χώρας.

 


πηγή: περιοδικό Δiπλωματία 

Λέξεις Κλειδιά: Τιμοσένκο,Γιουσένκο,εκλογές,Γιανούκοβιτς.,Πούτιν,North Stream,Ουκρανός,πρόεδρος