04.10.2014 17:21
Οι κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας μπορεί να είναι μερικώς αποτελεσματικές

Oταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, οι ηγέτες της Δύσης θεώρησαν πως ορισμένες «έξυπνες» χρηματοπιστωτικές κυρώσεις, στοχευμένες στον κύκλο των έμπιστων ανθρώπων του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, μαζί με ορισμένα «παραδοσιακά» εμπάργκο εις βάρος, για παράδειγμα, προϊόντων τεχνολογικού εξοπλισμού, θα αποθάρρυναν τη Μόσχα από μια εισβολή στην ανατολική Ουκρανία. Oι κυρώσεις, ωστόσο, μπορεί να έχουν πλήξει τη ρωσική οικονομία, αλλά δεν έχουν επηρεάσει την πολεμική στρατηγική του Ρώσου προέδρου. Αντί αυτού, η Ρωσία προχώρησε σε αντίποινα, επιβάλλοντας εμπάργκο σε εισαγωγές βασικών τροφίμων από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, αλλά και κλείνοντας υποκαταστήματα της αμερικανικής αλυσίδας ταχυφαγείων McDonalds. Σήμερα, η αντιπαράθεση αυτή έχει επεκταθεί στον ενεργειακό κλάδο, με την Ε.Ε. να δρομολογεί νέες χρηματοπιστωτικές κυρώσεις στους ενεργειακούς κολοσσούς της Ρωσίας και τη Μόσχα να εξετάζει τη διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην Ουκρανία μέσω Πολωνίας, Ουγγαρίας και Σλοβακίας.

 

Αδύναμος κρίκος

H E.E. έχει υπάρξει ο αδύναμος κρίκος στην αντίδραση της Δύσης, διότι είναι περισσότερο εξαρτώμενη από τη Ρωσία. Είναι πολύ μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας συγκριτικά με τις ΗΠΑ και οι επιπτώσεις στις εξαγωγές τροφίμων ήδη πλήττουν τους αγρότες στη Γερμανία, τη Γαλλία και άλλες χώρες της Ευρώπης.

Εάν το παρελθόν μπορεί να λειτουργήσει ως οδηγός για το μέλλον, οι κυρώσεις της Δύσης εις βάρος της Ρωσίας μπορεί να είναι μερικώς αποτελεσματικές. Η ιστορία των οικονομικών κυρώσεων δεν είναι καθόλου θριαμβευτική. Ο συνδυασμός κυρώσεων στον χρηματοπιστωτικό, τον πετρελαϊκό και τον ναυτιλιακό κλάδο εις βάρος του Ιράν θεωρείται, ίσως, το μοναδικό κεφάλαιο απόλυτης επιτυχίας που έγκειται, ίσως, αποκλειστικά στους χειρισμούς των ΗΠΑ. Ωστόσο η απόφαση του Ιράν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μπορεί να αποδοθεί και σε εσωτερικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών πιέσεων για αλλαγή που είχαν συσσωρευτεί πριν από την επιβολή των κυρώσεων. Σε κάθε περίπτωση, η ρητορική στο Ιράν έχει σκληρύνει εκ νέου τον τελευταίο καιρό. Οι ΗΠΑ, επίσης, έχουν επιβάλει κυρώσεις σε 25 εταιρείες και άτομα που θεωρούν ότι βοηθούν την Τεχεράνη στην ολοκλήρωση του πυρηνικού της προγράμματος.

 

Στο παρελθόν

Προηγούμενα επεισόδια δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Τα εμπάργκο που ισχύουν στην Κούβα και στη Βόρεια Κορέα εδώ και δεκαετίες δεν έχουν ανατρέψει τα καθεστώτα τους. Οι κυρώσεις εις βάρος του Ιράκ με την υποστήριξη του ΟΗΕ, αφενός περιόρισαν την πρόσβαση σε οπλικό εξοπλισμό, αφετέρου οδήγησαν σε τεράστια τραγωδία. Ο ρόλος των κυρώσεων στο τέλος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική συζητείται μέχρι σήμερα. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως το μποϊκοτάζ στα σπορ και στο εμπόριο –και αργότερα οι κυρώσεις στον χρηματοπιστωτικό κλάδο– διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο ώστε να οδηγήσουν σε αλλαγές. Αλλοι θεωρούν ότι καθυστέρησαν αλλαγές, διότι ώθησαν την υιοθέτηση σκληρότερων στάσεων από το απαρτχάιντ.

Ακόμη και εάν οι κυρώσεις δεν εξασφαλίσουν άμεσα ένα αποτέλεσμα, υπάρχουν δύο καλοί λόγοι που επιβεβαιώνουν την εφαρμογή κυρώσεων, υποστηρίζει ο Ντανιέλ Ντρέσνερ, του Πανεπιστημίου Ταφτς στη Μασαχουσέτη. Πρώτον, αναγκάζουν εκείνους που επιτίθενται να αναλογιστούν το κόστος των ενεργειών τους. Είναι πολύ πιθανό, ο κ. Πούτιν να ήταν πολύ πιο επιθετικός εάν δεν είχαν επιβληθεί κυρώσεις από τη Δύση. Δεύτερον, οι κυρώσεις μπορούν να αξιοποιηθούν ως διαπραγματευτικό μέσο στην περίπτωση που υπάρξουν συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών.

Η επιβολή πρόσθετων κυρώσεων, κατά πάσα πιθανότητα, θα αποδυναμώσουν το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν ακόμη και εάν δεν πείσουν τον ίδιο να αλλάξει την πολιτική του. Μέχρι στιγμής, οι κυρώσεις εις βάρος των στενού κύκλου ανθρώπων του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχουν προκαλέσει επιπτώσεις στα συμφέροντα του μέσου πολίτη στη χώρα, ενώ η απαγόρευση των εισαγωγών τροφίμων δεν έχει επηρεάσει τους οπαδούς του. Η κατάσταση, ωστόσο, θα αλλάξει εάν περάσει κάποιο χρονικό διάστημα. Η επιχειρηματική εμπιστοσύνη κινείται σε χαμηλά επίπεδα, το ρούβλι έχει απολέσει το 10% της αξίας από τις αρχές του έτους και η οικονομία μόλις που βαδίζει σε ρυθμούς ανάπτυξης. Τέλος, οι εκροές κεφαλαίων φαίνονται τεράστιες. Οι νομισματικές αρχές του Χονγκ Κονγκ αναγκάστηκαν να παρέμβουν στις αγορές νομισμάτων ώστε να ανακόψουν τη μεγάλη άνοδο του δολαρίου Χονγκ Κονγκ. Εάν η ρωσική οικονομία συνεχίσει να αποδυναμώνεται τότε ο κ. Πούτιν μπορεί να διαπιστώσει πως και ο ίδιος βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση. Ή σε αυτό, τουλάχιστον, προσδοκά η Δύση.

Λέξεις Κλειδιά: Πούτιν